ЕКСКЛУЗИВНО: Превод на целиот договор за промена на името на 19 страни, склучен помеѓу Заев и Ципрас!

- Advertisement -

Договор

Конечен договор за решавање на разликите опишани во резолуцијата 817  и 845 (1993) на советот за безбедност Обединети Нации, за прекин на привремената спогодба од 1995, и основање на стратешко партнерство помеѓу двете страни.

Преамбула

Првата страна Република Грција и Втората страна, која беше примена во ОН во согласност со резолуцијата 47/225 на Генералното Собрание на 8 Април 1993 (Втората Страна), меѓусебно нарекувајќи се како страни.

Огласувајќи ги принципите и целите на Повелбата на Обединетите нации, Хелсиншкиот завршен акт од 1975 година, релевантните акти на Организацијата за безбедност и соработка во Европа (“ОБСЕ”) и вредностите и принципите на Советот на Европа,

-Погодени од духот и принципите на демократијата, почитувањето на човековите права и основни слободи и достоинството,

– Прифаќањето на одредбите од Повелбата на Обединетите нации, а особено оние кои се однесуваат на обврската на државите да се воздржат во нивните меѓународни односи од закана или употреба на сила против територијалниот интегритет или политичката независност на која било држава,

-Зајавување на нивната целосна посветеност на принципите на неповредливост на границите и на територијалниот интегритет на државите инкорпорирани во Хелсиншкиот Завршен Закон од 1975 година,

– Потврдувајќи ја постојната граница меѓу нив како трајна меѓународна граница,

-Во целосна согласност на потребата за зајакнување на мирот, стабилноста, безбедноста и понатамошната промоција на соработката во Југоисточна Европа,

-Дирејќи да зајакне атмосфера на доверба и добрососедски односи во регионот и постојано да ги одмори сите непријателски ставови кои можат да истраат и да се согласат околу потребата да се воздржат од иредентизам и ревизионизам во каква било форма,

-поднесувајќи ја својата обврска, во согласност со Повелбата на Обединетите нации и меѓународното право, да не се меша во било каков изговор или во каква било форма во внатрешните работи и јурисдикцијата на другиот,

– Истакнувајќи ја важноста на развојот на пријателските односи меѓу државите и решавањето спорови со мирни средства во согласност со Повелбата на Обединетите нации,

– Решавање на разликите во согласност со резолуциите 817 (1993) на Советот за безбедност од 7 април 1993 година и 845 (1993) од 18 јуни 1993 година, како и членот 5 од Времената спогодба од 13 септември 1995 година на достоинствен и одржлив начин, имајќи ги предвид важноста на прашањето и чувствителноста на секоја од Страните,

– Имајќи ја предвид резолуцијата 47/225 на Генералното собрание од 8 април 1993 година,

– Имајќи ја предвид Времената спогодба, Меморандумот од 13 октомври 1995 година за практични мерки поврзани со Времената спогодба, Меморандумот за взаемно основање канцеларии за врски во Скопје и Атина од 20 октомври 1995 година, како и процесот на мерки за градење доверба ( “ЦБМ”),

-Употребувајќи ја нивната силна волја за взаемно пријателство, добрососедство и соработка партнерство,

-Состави да ги зајакнат, прошират и продлабочат своите билатерални односи и да постават цврсти основи за зацврстување и почитување на добрососедските односи и за развој на нивната сеопфатна билатерална соработка,

– Се обидува да ја засили и прошири својата билатерална соработка и да ја надгради на ниво на стратешко партнерство во секторите земјоделство, цивилна заштита, одбрана, економија, енергетика, животна средина, индустрија, инфраструктура, инвестиции, политички односи, туризам, прекуграничната соработка и транспортот, истовремено искористувајќи ги и постојните ЦИМ,

Се согласија на следниов начин:

1 Дел

Решавање на разликите за името, и проблемите поврзани со него и креирање на добрососедски односи

1. Овој договор е конечен и со неговото стапување на сила се става крај на Привремената Спогодба помеѓу страните, потпишана во Њу Јорк на 13 Сепрември 1995.
2. Страните го признаваат како обврзувачки исходот од преговорите кои се водат под покровителство на Обединетите Нации, и посветеноста на двете страни на резолуциите на ОН 817 (1993) и 845 (1993) како и Привремената спогодба од 1995.
3. Страните во овие преговори  меѓусебно прифатија и се согласија:

А) Официјалното име на Втората Страна ќе биде ,,Република Северна Македонија’’, кое ќе биде уставното име на Втората страна и ќе биде користено ерга омнес, како што стои во Договорот. Кратко име на Втората страна ќе биде ,,Северна Македонија’’.

Б) Националноста на Втората Страна ќе биде Македонска/ Граѓани на Република Северна Македонија, како и што ќе биде запишано во патните исправи.

Ц) Официјален јазик на Втората Страна ќе биде ,,Македонски јазик’’ како што е прифатено на Третата Конференција на ОН за Стандардизација на Географски  Имиња, одржана во Атина во 1977, и опишано во Член 7 (3) и (4) од овој Договор.

Д) Терминот Македонија и Македонец го имаат значењето дадено во Член 7 од овој Договор.

Е) Кодовите на државата на регистарските таблички на Втората Страна ќе бидат НМ или НМК. За сите други употреби остануваат МК и МКД како што стои официјално во Меѓународната Организација за Стандардизација (ИСО).

Ф) Придавката на државата, и официјалните органи, како и други јавни претпријатија ќе биде во линија со официјалното име на Втората Страна или краткото име, тоа ,, на Република Северна Македонија’’ или пак ,, на Северна Македонија’’. Употребата на другите придавки вклучувајќи ги оние на приватни претпријатија и ентитети, кои не се поврзани со државните и јавните претпријатија, не  се правно оформени со закон и немаат финансиска поддршка од државата за делување во странство, можат да бидат во линија со Член 7 (3) и (4).Тука не се земаат во предвид процесите кои спаѓаат под Член 1(3) (Х) и сложени имиња на градови кои постојат за време на потпишувањето на овој Договор.

Г) Втората Страна ќе го прифати името ,,Република Северна Македонија’’  и официјално име и терминологии реферирани во Член 1(3) преку интерна процедура која е обврзувачка и неотповилкива, вклучувајќи ги и амандманите на Уставот како што стои во Договорот.

Х) Во релација со горе споменатото име и терминологии во комерцијални  имиња, трговски марки и имиња на брендови, Страните се согласуваат да ги подржуваат бизнис заедниците за институционализирање на искрена, структуриран и дијалог базиран на добра волја, во контекст на барање на решение на заеднички прифатливи решенија на проблемите кои произлегуваат од комерцијални имиња, трговски марки, имиња на брендови и сите релевантни проблеми на билатерално и интернационално ниво. За имплементација на гореспоменатите проблеми,  ќе се формира интернационална грипа на експерти која ќе се содржи од претставници на двете држави во контекст на ЕУ со поддршка на ОН и ИСО. Оваа група на експерти ќе биде формирана до 2019 и ќе заврши со работа за три години. Ништо во Член(1) (х) ќе влијае на сегашната комерцијална употреба се додека не се постигне взаемно прифатлив договор како што стои во овој дел.

4. По потпишувањето на овој Договор, Страните ќе ги превземат следните чекори:

А) Втората страна, без одолговлекување ќе го поднесе договорот во Парламентот за ратификација.

б) По ратификацијата на овој Договор од страна на Парламентот на Втората Страна, Втората страна ќе ја извести Првата Страна дека нејзиниот Парламент го ратификувал Договорот.

в) Втората страна, ако одлучи така, ќе одржи референдум.

г) Втората страна ќе започне со процесот на уставни измени како што е предвидено со овој Договор.

д) Втората страна ќе заврши со измена уставните амандмани до крајот на 2018 година.

ѓ) По известувањето на Втората страна за завршувањето на гореспоменатите уставни амандмани и за сите нејзини внатрешни правни постапки за влегување во сила на овој Договор, Првата страна веднаш го ратификува овој Договор.

5. По влегувањето во сила на овој Договор, страните ќе го користат името и терминологијата од член 1 (3) во сите релевантни меѓународни, мултилатерални и регионални организации, институции и форуми, вклучувајќи ги сите состаноци и преписки, како и во сите нивни билатерални односи со сите земји-членки на Обединетите нации.

6. Поточно, веднаш по влегувањето во сила на овој Договор, Втората страна:

а) Ќе ги извести сите меѓународни, мултилатерални и регионални организации, институции и форуми на кои е член за стапувањето во сила на овој Договор, и ќе побара од сите тие Организации, институции и форуми потоа да го усвојат и да го користат името и термините наведени од во член 1 (3) од овој Договор за сите примени и цели. И двете страни, исто така, ќе се повикуваат на Втората страна во согласност со член 1 (3) во сите комуникации со, и во тие организации, институции и форуми.

б) Ќе ги извести сите земји-членки на Обединетите нации за стапувањето во сила на овој договор и ќе побара од нив да ги усвојат и да го користат името и терминологијата наведени во член 1 (3) од овој Договор за сите примени и цели, вклучувајќи ги и сите нивните билатерални односи и комуникации.

7. По влегувањето во сила на овој Договор и предмет на одредбите од членовите 1 (9) и (10), зборовите “Македонија”, “Република Македонија”, “ПЈР Македонија”, “ПЈР Македонија” во преведена или непреведена форма, како и привременото име “Поранешна Југословенска Република Македонија” и акронимот “ПЈРМ” престанува да се користи за именување на Втората страна во било кој официјален контекст.
8. По влегувањето во сила на овој Договор и земајќи го предвид член 1 (9) и (10), Двете страни ќе го користат името и терминологијата од член 1 (3) за сите примени и за целите erga omnes, во сите свои билатерални односи, како и во сите регионални и меѓународни организации и институции.
9. По влегувањето во сила на овој Договор Втората Страна веднаш во согласност со здравата административна практика ги презема сите неопходни мерки така што надлежните органи на земјата отсега ќе го користат интерно името и терминологијата од член 1 (3) од овој Договор во сите нови официјалната документи, преписки и релевантни материјали.
10. Што се однесува до валидноста на веќе постоечките документи и материјали издадени од властите на Втората страна, страните се согласуваат дека ќе има два транзициони периоди, еден “технички” и еден “политички”:

а) “Техничкиот” преоден период се однесува на сите официјални документи и материјали на Јавната Администрација на Втората Страна за меѓународна употреба и на оние за внатрешна употреба кои можат да се користат надвор. Овие документи и материјали се обновуваат во согласност со името и терминологијата како што е наведено во член 1 (3) од овој Договор најдоцна во рок од пет години од стапувањето во сила на овој Договор.

б) “Политичкиот” преоден период се однесува на сите документи и материјали исклучиво за внатрешна употреба во Втората страна. Издавањето документи и материјали што спаѓаат во оваа категорија во согласност со член 1 (3) започнува на отворањето на секое преговарачко поглавје на ЕУ во соодветната област и ќе биде финализирано во рок од пет години од истото.

11. Постапките за брзи измени на Уставот на Втората страна, се со цел целосно да ги имплементира одредбите од овој Договор, започнува со ратификација на Спогодбата од страна во нејзиниот Парламент или по референдум, Доколку Втората страна одлучи да го одржи.
12. Името и терминологијата како што е наведено во Член 1 од овој договор ќе бидат вклучени во Уставот на Втората страна. Оваа промена ќе се изврши во еден блок со една измена. Согласно овој амандман, името и терминологиите ќе се променат соодветно во сите членови од Уставот. Понатаму, Втората страна ќе продолжи со соодветните измени на Преамбулата, член 3 и член 49, во текот на постапката за ревизија на Уставот.
13. Во случај на грешки, пропусти или превиди во соодветната референца за името и терминологијата наведени во Член 1 (3) од овој Договор во контекст на меѓународни, мултилатерални и регионални организации, институции, коресподенција, состаноци и форуми, како и во сите билатерални односи на Втората страна со трети држави и субјекти, секоја од Страните може да побара нивна непосредна исправка и избегнување слични грешки во иднина.

ЧЛЕН 2

1. Првата страна се согласува да не се спротивставува на барањето или членството на Втората страна под името и терминологијата од член 1 (3) на овој договор во меѓународни, мултилатерални и регионални организации и институции чија Прва страна е член.
2. Втората страна ќе побара прием во меѓународни, мултилатерални и регионални организации и институции под името и терминологијата од член 1 (3) на овој Договор.
3. По влегувањето во сила на овој Договор во согласност со членот 1, Првата страна ќе ратификува која било од Спогодбата за пристап на Втората страна до меѓународните организации, од кои Првата страна е членка.
4. Особено во однос на процесите на интеграција на Втората партија во ЕУ и во Северноатлантскиот сојуз (“НАТО”), ќе се применува следново:
5. Втората страна ќе бара прием во НАТО и во ЕУ под името и терминологијата од Член 1 на овој договор. Пристапувањето кон НАТО и ЕУ ќе биде под истото име и терминологија.

б. По добивањето на известувањето за ратификација на овој Договор од страна на Парламентот на Втората страна, Првата страна веднаш ќе:

г) Го извести претседателот на Советот на ЕУ дека го поддржува отворањето на преговорите за влез во ЕУ на Втората страна под името и терминологијата од член 1 на овој договор.

(ii) да го извести генералниот секретар на НАТО дека поддржува поканата за пристапување во НАТО на Втората страна. Таквата поддршка на првата партија е условна, прво, со исходот од референдумот, ако Втората страна одлучи, да делува во согласност со овој Договор, и, второ, за завршување на уставните амандмани предвидени со овој Договор. По приемот на известувањето од Втората страна за доставување на алтернативни внатрешни правни постапки за влегување во сила на овој Договор, вклучувајќи и можен национален референдум со исход кој е во согласност со овој Договор и по завршување на измените во Уставот на Втора страна, Првата страна ќе го ратификува Протоколот за пристапување на Втората страна кон НАТО. Оваа процедура на ратификација ќе биде склучена заедно со процедурата за ратификација на овој Договор.

ЧЛЕН 3

1. Страните ја потврдуваат нивната заедничка постоечка граница како трајна и неприкосновена меѓународна граница. Ниту една од страните не ги потврдува или поддржува барањата на кој било дел од територијата на другата Страна или барањата за промена на нивната заедничка постоечка граница. Дополнително, ниту една од страните не ги поддржува таквите барања што може да ги покрене трета страна.
2. Секоја Страна се обврзува да го почитува суверенитетот, територијалниот интегритет и политичката независност на другата Страна. Ниту една од страните не поддржува никакви дејства на која било трета страна насочена против суверенитетот, територијалниот интегритет или политичката независност на другата страна.
3. Страните ќе се воздржат, во согласност со целите и принципите на Повелбата на Обединетите нации, од закана или употреба на сила, вклучувајќи ја и заканата или употребата на сила со цел да се наруши нивната заедничка постоечка граница.
4. Страните се обврзуваат да не преземаат, поттикнуваат, поддржуваат и / или толерираат какви било дејства или активности на непријателски карактер насочени против другата страна. Ниту една Договорна страна нема да дозволи нејзината територија да се користи против другата страна од која било трета земја, Организација, група или поединец што врши или се обидува да спроведе субверзивни, сецесионистички дејства или дејства или активности кои на кој било начин претставуваат закана за мирот, стабилноста или безбедноста на другата страна. Секоја Договорна страна без одлагање ќе и соопштува на другата Договорна страна какви било информации што ги поседува во врска со такви акции или намери.

ЧЛЕН 4

1. Секоја Страна потпишува и свечено изјавува дека ништо во Уставот, што е во сила или ќе биде изменето во иднина, може или треба да се толкува како конституирање или некогаш да претставува основа за секое барање на која било област што не е вклучени во постојните меѓународни граници,
2. Секоја Страна се обврзува да не донесува или да овластува какви било иредентистички изјави и не ги одобрува таквите изјави од оние коишто претендираат да дејствуваат во име или во интерес на Страната.
3. Секоја Страна потпишува и свечено изјавува дека ништо во Уставот што е во сила или кое ќе биде изменето во иднина може или треба да се толкува како конституирање или некогаш да претставува основа за мешање во внатрешните работи на другата Страна во било каква форма и од која било причина, вклучително и за заштита на статусот и правата на лицата кои не се негови граѓани.

ЧЛЕН 5

1. Во водењето на нивните работи, Страните ќе се раководат од духот и принципите на демократијата, основните слободи, почитувањето на човековите права и достоинството и владеењето на правото, во согласност со Повелбата на Обединетите нации, Универзалната декларација за човекови права, 1 Европската конвенција за заштита на човековите права и основни слободи 2, Меѓународната конвенција за елиминација на сите форми на расна дискриминација, 3 Конвенцијата за правата на детето 4, Хелсиншкиот Завршен акт, документот од состанокот во Копенхаген на Конференцијата за човечката димензија на Конференцијата за безбедност и соработка во Европа и Париската повелба за нова Европа, како и други меѓународни договори и инструменти за кои двете страни се партиски.
2. Ниту една одредба од било кој од инструментите наведени во став 1 погоре, нема да се толкува за да му даде било какво право на било која од Страните да преземе какви било дејства спротивни на целите и принципите на Повелбата на Обединетите нации или на Хелсиншкиот Завршен акт, вклучувајќи го и принципот на територијалниот интегритет на државите.

ЧЛЕН 6

1. Со цел зајакнување на пријателските билатерални односи, секоја од Страните веднаш ќе преземе ефикасни мерки за забрана на непријателски активности, дејства или пропаганда од страна на државни агенции или агенции кои се директно или индиректно контролирани од државата и да ги спречат активностите што можат да предизвикаат шовинизам, непријателство, иредентизам и ревизионизам против другата страна. Доколку таквите активности се случуваат, Страните ќе ги преземат сите неопходни мерки.
2. Секоја Страна веднаш презема ефикасни мерки за да ги обесхрабри и спречи актите на приватните субјекти кои можат да поттикнат насилство, омраза или непријателство спрема другата страна. Ако некое приватно лице на територијата на една Страна учествува во такви активности без знаење од таа страна, таа страна, по таквите акти кои ќе го свртат вниманието, веднаш ќе ги преземе сите неопходни мерки предвидени со закон.
3. Секоја Страна ќе ги спречи и обесхрабри актите, вклучувајќи ги и пропагандите, од страна на приватни субјекти кои најверојатно ќе го поттикнат шовинизмот, непријателството, иредентизмот и ревизијата против другата страна.

ЧЛЕН 7

1. Страните признаваат дека нивното разбирање за термините “Македонија” и “македонски” се однесува на различен историски контекст и културно наследство.
2. Кога се упатува на Првата партија, овие термини не означуваат само област и луѓе од северниот регион на Првата партија, туку и нивните атрибути, како и грчката цивилизација, историја, култура и наследство на тој регион од антиката до денешен ден.
3. Кога се упатува на Втората страна, овие услови означуваат нејзината територија, јазик, луѓе и нивните атрибути, со своја историја, култура и наследство, што се разликува од оние споменати во член 7 (2).
4. Втората партија забележува дека нејзиниот службен јазик, македонскиот јазик е во групата на јужнословенски јазици. Страните забележуваат дека службениот јазик и другите атрибути на втората партија не се поврзани со античката грчка цивилизација, историја, култура и наследство на северниот регион на Првата партија.
5. Ништо во овој Договор не е наменето да ги омаловажи на кој било начин, или да ги измени или да влијае на употребата од страна на граѓаните на било која од Страните.

ЧЛЕН 8

1. Ако било која од страните смета дека еден или повеќе симболи кои претставуваат дел од неговото историско или културно наследство се користат од другата страна, таа ќе ја извести таквата наводна употреба на другата страна, а другата страна ќе преземе соодветни корективни мерки за ефикасно да го решат проблемот и да обезбедат почитување на наведеното наследство.

2.Во рок од шест месеци по влегувањето во сила на овој Договор, втората страна ќе го преиспита статусот на споменици, јавни згради и инфраструктури на нејзина територија, и доколку тие на кој било начин се однесуваат на античката грчка историја и цивилизација што претставува интегрална компонента од историското или културното наследство на Првата партија, ќе преземе соодветни корективни мерки за ефикасно решавање на прашањето и ќе обезбеди почитување на наведеното наследство.

3. Втората страна не смее повторно да го употребува на било кој начин и во сите негови форми симболот кој претходно бил прикажан на своето поранешно национално знаме. Во рок од шест месеци од влегувањето во сила на овој Договор, Втората страна ќе продолжи со отстранување на симболот прикажан на нејзиното поранешно национално знаме од сите јавни места и јавни употреби на нејзината територија. Археолошките артефакти не спаѓаат во доменот на оваа одредба.
4. Секоја страна ќе се придржува кон препораките на Конференцијата на Обединетите нации за стандардизација на географските називи во врска со употребата на официјалните географски називи и топоними на територијата на другата страна, со што се дава приоритет на употребата на ендоними над егзонимите.
5. Во рок од еден месец од потпишувањето на овој Договор, Страните преку размена на дипломатски ноти, на паритетна основа, ќе основаат Заеднички интердисциплинарен комитет на експерти за историски, археолошки и образовни прашања, за да се разгледа објективната, научна интерпретација на историски настани базирани на автентични, базирани на докази и научно цврсти историски извори и археолошки наоди. Работата на Комитетот ја надгледуваат министерствата за надворешни работи на страните во соработка со други надлежни државни органи. Ќе ги разгледа и, доколку смета дека е соодветно, да ги ревидира училишните учебници и училишните помошни материјали, како што се мапи, историски атласи, наставни водичи, кои се користат во секоја од Страните, во согласност со принципите и целите на УНЕСКО и Советот на Европа . За таа цел, Комитетот ќе постави конкретни временски рокови за да обезбеди во секоја од Страните дека нема учебници или училиштеи помошен материјал што се користи годишно по потпишувањето на овој Договор содржи какви било иредентистички / ревизионистички референци. Комитетот, исто така, ќе ги проучува сите нови изданија на училишни учебници и училишен помошен материјал како што е предвидено со овој член. Комитетот редовно се состанува најмалку двапати годишно и поднесува Годишен извештај за своите активности и препораки кои треба да бидат одобрени од Советот за соработка на високо ниво, за да се утврди во согласност со член 12.
6. Страните признаваат дека горенаведените заемно прифатени решенија кои произлегуваат од преговорите ќе придонесат за дефинитивно воспоставување мирни и добрососедски односи во регионот, во согласност со резолуциите 817 (1993) и 845 (1993) на Советот за безбедност на Обединетите нации ).

ДЕЛ 2

ИНТЕНЗИФИКАЦИЈА И ВКЛУЧУВАЊЕ НА СОРАБОТКАТА МЕЃУ ДВЕТЕ ПАРТИИ ЧЛЕН 9

1. Страните се согласуваат дека нивната стратешка соработка ќе се прошири на сите сектори, како што се земјоделството, цивилната заштита, одбраната, економијата, енергетиката, животната средина, индустријата, инфраструктурата, инвестициите, политичките односи, туризмот, трговијата, прекуграничната соработка и транспортот. Оваа стратешка соработка ќе се применува не само за секторите вклучени во овој Договор, туку и за оние кои во иднина може да се сметаат за корисни за двете земји и неопходни. Сите овие сектори треба да се вклучат во сеопфатен акционен план за време на развојот на билатералните односи.
2. Постојните ЦИМ се вклучуваат во гореспоменатиот Акционен план. Вториот ќе има за цел спроведување на одредбите од овој Дел од овој Договор. Акциониот план се збогатува и континуирано се развива.

ДИПЛОМАТСКИ ОДНОСИ ЧЛЕН 10

По влегувањето во сила на овој Договор: 1. Првата страна веднаш ќе ги надгради:

а) постојната канцеларија за врски во главниот град на Втората страна во амбасада; и

б) постојната Канцеларија за конзуларни, економски и трговски работи во градот Битола во втората страна на Генералниот конзулат; и

2. Втората страна веднаш ќе ги надгради:

a} постојната канцеларија за врски во главниот град на првата партија во амбасада; и

б) постојната Канцеларија за конзуларни, економски и трговски работи во градот Солун во Првата партија до Генерален конзулат.

СОРАБОТКА ВО КОНТЕКСТОТ НА МЕЃУНАРОДНИ И РЕГИОНАЛНИ ОРГАНИЗАЦИИ И ФОРМА

ЧЛЕН 11

Страните ќе соработуваат тесно, билатерално и во рамките на регионалните организации и иницијативи, со цел да се осигури дека Југоисточна Европа ќе стане регион на мир, раст и просперитет за своите народи. Тие ќе промовираат и ќе соработуваат во оформувањето на соработка на регионално ниво, како и меѓународната поддршка за кандидатури во контекст на меѓународните, мултилатералните и регионалните организации и институции, како што се Обединетите нации, ОБСЕ и Советот на Европа.

ПОЛИТИЧКА И СОЦИЈАЛНА СОРАБОТКА

ЧЛЕН 12

1. Страните се согласуваат да ги зајакнат и понатамошното развивање на своите билатерални политички односи преку редовни посети, состаноци и консултации на високо политичко и дипломатско ниво.
2. Страните ќе основаат Совет за соработка на високо ниво (“HLCC”) на нивните влади, заеднички на чело со нивните премиери.
3. HLCC ќе се состанува најмалку еднаш годишно и ќе биде надлежен орган во однос на правилно и ефективно спроведување на овој Договор и Акциониот план што следува. HLCC ќе донесува одлуки и промовира акции и мерки за подобрување и надградба на билатералната соработка помеѓу страните и ќе ги адресира сите прашања кои можат да произлезат за време на спроведувањето на овој Договор и Акциониот план што следува, со цел нивно решавање.
4. Страните се убедени дека развојот и зајакнувањето на контактите меѓу луѓето е од суштинско значење за градење на пријателство, соработка и добрососедство помеѓу страните и нивните народи. Тие ќе поддржуваат и охрабруваат контакти и состаноци меѓу нивните граѓани на сите соодветни нивоа.
5. Страните ќе ги поддржуваат и охрабруваат контактите меѓу нивните граѓански општества, како и нивните институции и локални власти, вклучувајќи ги активностите и размената на млади и студенти, со цел да се развие подобро разбирање и соработка меѓу нивните народи.

ЕКОНОМСКА СОРАБОТКА

ЧЛЕН 13

Имајќи го предвид фактот дека втората страна е држава без излез на море, Страните се раководат од релевантните одредби од Конвенцијата на Обединетите нации за поморско право, колку што е применливо и во практиката и кога склучуваат договори наведени во член 18 на овој Договор.

ЧЛЕН 14

1. Страните дополнително ќе ја развиваат својата економска соработка во сите области. Посебен акцент ќе биде ставен на зајакнувањето, унапредувањето и продлабочувањето на билатералната соработка во земјоделството, енергетиката, животната средина, индустријата, инфраструктурата, инвестициите, туризмот, трговијата и транспортот. За постигнување на оваа цел, Страните ќе ги искористат и ќе ги користат постојните ЦИМ, кои претставуваат заемно корисна платформа за соработка, која ќе се развива во Акционен план.
2. Страните ќе поттикнуваат взаемни инвестиции и ќе ги преземат сите неопходни мерки за нивна ефикасна заштита, вклучувајќи мерки против прекумерната бирократија и за надминување на институционалните, административните и даночните бариери. Страните ќе стават посебен акцент на соработката меѓу компаниите, претпријатијата и индустриите на секоја страна.
3. Страните ќе се воздржат да наметнат каква било пречка за движењето на луѓе или стока меѓу нивните територии или преку територијата на која било страна на територијата на другата страна. Страните ќе соработуваат за да ги олеснат ваквите движења во согласност со меѓународното право.
4. Страните ќе ја развиваат и ќе ја засилат својата соработка во однос на енергијата, особено преку изградба, одржување и користење на меѓуповрзувачки гасоводи и нафтоводи (постоечки, во процес на изградба и проектирање) и во однос на обновливите извори на енергија, вклучувајќи ги и фотоволтаичните, ветер и хидро-електричен. Можни очекувања прашањата ќе бидат решавани брзо со постигнување на заемно корисни населби со сериозно разгледување на Европската политика за енергија и acquis communautaire. Првата страна ќе и помогне на Втората страна со соодветен трансфер на знаење и експертиза.
5. Страните ќе ги промовираат, прошируваат и подобруваат кооперативните синергии во областите на инфраструктурата и транспортот, како и на реципрочна основа, патни, железнички, поморски и воздушен транспорт и комуникациски врски, користејќи ги најдобрите достапни технологии и практики. Исто така, тие ќе го олеснат транзитот меѓу стоките, товарите и стоките преку инфраструктурите, вклучувајќи ги пристаништата и аеродромите, на територијата на секоја од Страните. Страните ќе се придржуваат до меѓународните правила и прописи во однос на транзитот, телекомуникациите, знаците и шифрите. Првата страна ќе го стори тоа толку колку и на начин што е во согласност со нејзините обврски што произлегуваат од нејзиното членство во ЕУ и други меѓународни инструменти. Втората страна ќе го стори тоа, доколку и на начин во согласност со своите обврски кои произлегуваат од нејзиното членство во меѓународни, мултилатерални или регионални институции или организации во кои е член на стапувањето во сила на овој Договор, како и нејзините членство во ЕУ, по предложениот пристап кон неа.
6. Страните ќе се обидат да ги унапредат и модернизираат постојните гранични премини како што се бара од протокот на сообраќај и да изгради нови гранични премини со цел да се зголемат туристичките и комерцијалните текови меѓу нив.
7. Страните ќе преземат мерки за да обезбедат заштита на животната средина и зачувување на природното живеалиште во прекуграничните води и околниот простор и ќе соработуваат во насока на намалување и елиминирање на сите форми на загадување. Страните ќе се стремат да развијат и усогласат стратегии и програми за регионална и меѓународна соработка за заштита на животната средина.
8. Страните ќе го поддржат проширувањето на туристичките размени и развојот на нивната соработка во областите на алтернативниот туризам, вклучувајќи културен, верски, образовен, медицински и атлетски туризам и ќе соработуваат во подобрување и промовирање на деловни и туристички патувања меѓу нив .
9. Страните ќе основаат Заеднички министерски комитет (“JMC”) со цел да постигнат најдобра можна соработка во гореспоменатите сектори на економско партнерство, вклучително и преку организирање на заеднички бизнис форуми. Состанокот најмалку еднаш годишно, ЗКМ ќе го насочи текот на билатералната економска соработка, сеопфатниот имплементација на релевантните секторски акции, договори, протоколи и договорни рамки, како и сите идни релевантни договори. Страните поттикнуваат најблиску можна интеракција меѓу нивните стопански комори.

СОРАБОТКА НА ОБЛАСТИТЕ НА ОБРАЗОВАНИЕ, НАУКА, КУЛТУРА, ИСТРАЖУВАЊА, ТЕХНОЛОГИЈА, ЗДРАВЈЕ И СПОРТ

ЧЛЕН 15

Во ерата на новата индустриска револуција и втората век на машините, сега е неопходно продлабочувањето на соработката меѓу државите и општествата повеќе од кога и да е, особено во однос на општествените активности, технологии и култура, како во тесен така и во широка смисла. За унапредување на истите:

1. Страните ќе ја развиваат и ќе ја подобрат својата научна, технолошка и техничка соработка, како и нивната соработка во областа на образованието. Тие ќе ја интензивираат својата размена на информации и научна и техничка документација и ќе се стремат кон подобрување на заедничкиот пристап до научно-истражувачки институции, архиви, библиотеки и слични институции. Страните ќе ги поддржат иницијативите на научните и образовните институции, како и поединците чија цел е подобрување на соработката и размената во областите на науката, технологијата и образованието.
2. Страните ќе ги поттикнуваат и поддржуваат настаните, како и научните и образовните програми во кои ќе учествуваат членовите на нивните научни и академски заедници. Тие, исто така, ќе го охрабруваат и поддржуваат свирењето на билатерални и меѓународни конференции во овие области.
3. Страните придаваат големо значење за развојот на истражувањето и имплементацијата и користењето на новите технологии, вклучувајќи ја и дигиталната технологија и нанотехнологијата, на начин кој е еколошки и ги надградува вештините, капацитетите и севкупната благосостојба на нивните граѓани . За таа цел тие ќе ја развијат соработката меѓу нивните истражувачки центри, истражувачи и академски институционални системи.
4. Страните ќе посветат посебен акцент на развојот на културните односи меѓу двете држави, нивните општества и нивните социјални групи, со посебен акцент на уметноста, танцот, кинематографијата, музиката и театарот. Во овој поглед, особено внимание ќе им се посвети на спортот. Ќе се промовира билатерална соработка во доменот на здравјето, вклучувајќи ја и здравствената заштита.

СОРАБОТКА НА ПОЛИЦИСКАТА И ГРАЃАНСКАТА ЗАШТИТА ЧЛЕН 16

1. Страните тесно ќе соработуваат во борбата против организираниот и прекуграничниот криминал, тероризмот, економскиот криминал, имајќи ги особено предвид криминалот поврзан со недозволената трговија и / или експлоатација на човечки суштества; на кривични дела поврзани со производство, трговија со луѓе и / или трговија со опојни дроги и психотропни супстанции; за незаконско производство и трговија со огнено оружје, нивни делови и компоненти и муниција; на нелегалниот увоз, извоз и пренос на сопственост на културни добра; на кривични дела против цивилниот воздушен сообраќај; и на криминал поврзан со фалсификување и / или шверц на цигари, алкохол или горива.
2. Страните тесно ќе соработуваат во секторот за цивилна заштита, со посебен акцент на спречување и справување со природни и вештачки катастрофи и за помош при катастрофи. Секоја Страна може да го искористи специјалното образование и експертиза на другата страна, и кога е потребно и можно, секоја од Страните ќе му ја обезбеди на другата своја посебна инфраструктура, особено во противпожарна заштита. Страните можат да го разгледаат воспоставувањето на релевантен механизам за да помогне во спроведувањето на овој член.

ОДБРАНА СОРАБОТКА ЧЛЕН 17

Страните ќе ја зајакнат и прошират својата соработка во областа на одбраната, вклучително и преку чести посети и контакти меѓу политичкото и военото раководство на нивните вооружени сили, соодветен трансфер на know-how и градење на капацитети, соработка во областите на производство , информации и заеднички воени вежби. Посебен акцент ќе биде ставен на обуката на кадарот што би можеле да ги обезбедат меѓусебните страни.

ОДНОСИ НА ДОГОВОРОТ ЧЛЕН 18

1. По влегувањето во сила на овој Договор, Страните во нивните односи ќе бидат насочени со одредбите од следниве билатерални договори што биле склучени меѓу поранешната Социјалистичка Федеративна Република Југославија и Првата страна на 18 јуни 1959 година: а) конвенција за меѓусебните правни односи,

б) Договорот во врска со реципрочно признавање и спроведување на судски одлуки, и

в) Договорот во врска со хидро-економски прашања.

Страните се согласуваат дека, по влегувањето во сила на овој Договор, сите меѓународни документи што ги обврзуваат Страните на билатерална основа ќе останат во сила, освен ако тоа посебно не е раскинето со овој Договор.

Страните ќе се консултираат едни со други за да идентификуваат други договори склучени меѓу поранешната Социјалистичка Федеративна Република Југославија и Првата партија кои ќе се сметаат за соодветни за примена во нивните меѓусебни односи.

Страните се обврзуваат да ги истражат сите можности за склучување на дополнителни билатерални договори потребни за областите од заемен интерес.

ДЕЛ 3 ПОСЕБУВАЊЕ НА СПОРОВИ

1. Страните ќе ги разрешат сите спорови исклучиво со мирни средства во согласност со Повелбата на Обединетите нации.
2. Во случај Страната да смета дека другата Страна не постапува во согласност со одредбите на овој Договор, оваа Страна прво ќе ја извести другата Страна за своите загрижености и ќе побара решение со преговарање. Доколку страните не се во можност да го решат прашањето билатерално, Страните можат да се согласат да побараат од Генералниот секретар на Обединетите нации да ги користи неговите добри канцеларии за решавање на ова прашање.
3. Секој спор што се јавува помеѓу Страните во врска со толкувањето или спроведувањето на овој Договор и не е решен во согласност со постапките наведени во член 19 (2), може да се поднесе до Интернационала! Суд на правдата. Страните прво треба да бараат да се договорат за заедничко поднесување на споменатиот Суд во однос на кој било спор. Меѓутоа, ако не е постигнат договор во рок од шест месеци, или подолг период како што Страните ќе се согласат заеднички, тогаш секоја спогодба може да се поднесе поединечно од која било страна.

АВРШНИ ОДРЕДБИ ЧЛЕН 20

1. Овој Договор го потпишуваат министрите за надворешни работи на двете Страни.
2. Овој Договор е предмет на ратификација, во согласност со постапката за секвенционирање утврдена во член 1 (4).
3. По завршувањето на неопходните внатрешни правни постапки за стапување во сила на овој Договор, како што е утврдено во член 1, Страните во рок од две недели и во писмена форма ќе се известат меѓусебно. Овој Договор влегува во сила на денот на приемот на последното известување од страна на засегнатата страна.
4. Член 8 (5) се применува привремено, до влегувањето во сила на овој Договор. Доколку овој Договор не влезе во сила, овој Договор, во целост и секоја од неговите одредби поединечно, нема да има понатамошно дејство или примена, привремено или на друг начин, и во никој случај нема да обврзе ниту една од Страните.
5. Разликата и останатите прашања наведени во резолуциите 817 (1993) и 845 (1993) на Советот за безбедност се сметаат за решени по влегувањето во сила на овој Договор.
6. Што е можно поскоро по влегувањето во сила на овој Договор, Страните или една од Страните го информираат Генералниот Секретар на Обединетите Нации за стапувањето во сила на овој Договор, вклучувајќи го и датумот на неговото влегување во сила, за нејзиното спроведување во Обединетите нации.
7. Овој Договор не е насочен против ниедна друга држава, субјект или лице. Тој не ги повредува правата и должностите што произлегуваат од билатералните и мултилатералните договори кои се веќе во сила, што Страните склучиле со други држави или меѓународни организации.
8. Првата страна го применува овој Договор во согласност со своите обврски кои произлегуваат од нејзиното членство во Европската Унија и нејзиното членство во други меѓународни, мултилатерални или регионални институции или организации, како и други меѓународни инструменти. Слично на тоа, втората страна ќе го примени овој Договор во согласност со своите обврски кои произлегуваат од нејзиното членство во меѓународни, мултилатерални или регионални институции или организации, вклучувајќи ја и ЕУ, по предложениот пристап кон неа.

9. Одредбите од овој Договор остануваат во сила на неопределено време и се неотповикливи. Не е дозволена никаква модификација на овој Договор содржана во член 1 (3) и член 1 (4).
10. Овој Договор ќе биде регистриран кај Секретаријатот на Обединетите нации согласно член 102 од Повелбата на Обединетите нации веднаш штом стапи на сила.

ПОВТОРНО КАЈ Страните, преку своите овластени претставници, потпишаа три примероци од овој Завршен договор на англиски јазик.

Претставник на Првата партија

Претставник на Втората партија

СТВОРЕНИ, во согласност со

Резолуциите на Советот за безбедност 817 (1993) и 845 (1993),

Од Метју Нимиц