Пред педесет години, вод на американски војници упаднаа во селото Маи Лаи во Јужен Виетнам, користејќи огнено оружје , гранати и полови напад врз тамошното цивилно население, настан во кои загинаа околу 500 цивили.
На 16 март 1968 година во Маи Лаи влегла војска. На војниците им било наредено да срамнат се со земја и да убијат се што “оди, лази или расте” , мисија која траела четири часа и го оставило селото срамнето со земја. Дури ни земјоделските култури ниту добиток не биле поштедени. Злосторствата во Маи Лаи останале во голема мера скриени цели 20 месеци, сè додека не се појават живописни слики и извештаи за масакрот во весниците, шокираните Американци по овој настан повикале на големи анти-воени протести.
Американскиот пешадиски баталјон Чарли Компани навлегол во областа со погрешна премиса дека во селото има присутни припадници Виет-Конг. Наместо тоа, наишле на невооружени цивили, од кои многумина беа деца, жени и постари лица.
Со моќните М-16-ки и ракетните фрлачи М79, војниците ги опколиле и убиле селаните, но не пред сексуално да злоостават 20-тина жени меѓу кои и малолетни девојчиња. Ужасот бил запрен само од кога пилотот на воен хеликоптер Хју Томсон Џуниор слета помеѓу војниците и селаните, и се закани дека ќе отвори оган врз американските војници доколку не запрат.
,,Целата операција беше намерна. Тоа беше убиство со умисла, а јас стоев таму гледајќи го тоа “, се сеќава наредникот Мајкл Бернхарт. “Немаше никаков отпор, а јас видов само три огнени оружја во сопственост на селаните. Немавме жртви. Тоа беше исто како и секое друго виетнамско село – стариот Папа-сан, жени и деца. Всушност, не се сеќавам дека видов еден маж во воено доба во целото село, мртов или жив. Единствениот затвореник што го видов беше околу 50. ”
Томпсон видел како еден војник убил повредена Виетнамка од неговиот хеликоптер, а потоа забележал дека ровот бил исполнет со тела. “Ми изгледаше како да има многу непотребно убивање што се случуваат долу, нешто не е во ред си реков.” “Има тела насекаде”, извикал тој преку својата радио врската. Тој слетал и се конфронтирал со водачот на водот, поручник Вилијам Л. Кали.
По полетувањето, пилотот бил сведок на војниците кои ги бркаа цивилите, тогаш Томпсон го приземјил хеликоптер помеѓу нив. Ги евакуирал селаните и се вратил во селото за да бара преживеани. Томпсон, исто така, им кажал на своите претпоставени за масакрот, а потоа следувала наредбата “да биде запрено убивањето”.
“По завршувањето на пукањето, војниците ручале, навистина буквално до ров, полн со тела “, изјави Сејмур Херш, истражувачки новинар кој ја открил приказната.
И покрај тоа што Томпсон пополнил извештај, воената истрага покажала дека немало масакр. Капетанот Ернест Медина, кој им нареди на војниците да бидат агресивни во нивната операција, пред претпоставените изјавил дека единицата убила многу борци на Виет Конг.
Во 1968 година, Рон Риденуор, пешадиски војник кој слушнал за настанот, почнал да истражува што се случило. Во март 1969 година тој напишал писмо до претседателот Ричард Никсон, Пентагон, членови на Конгресот, Стејт Департментот со детали за масакрот. Овие писма предизвикале официјални истраги во која биле интервјуирани Риденхур, Медина, Томпсон и Кали.
Наредникот Рон Хаберл, американски армиски фотограф дел од баталјонот Чарли, ги снимил настаните на официјални и лични камери. Тој ги предаде официјалните снимки и фоторграфии, но не ги предал неговите лични, графички фотографии, подоцна објаснувајќи дека мислел дека ќе бидат уништени.
На 15 ноември, половина милион анти-воени демонстранти маршираа во Вашингтон, а марш, исто така, се одржа во Лондон во исто време. Во 1973 година заврши директното вклучување на американските војници во Виетнам.
