Иако сѐ уште нема одобрување за употреба од ЕМА агенцијата се повеќе европски земји ја нарачуваат новата протеинска вакцина против ковид-19 која е произведена од француската фармацевтска компанија „Санофи“/„ГСК“, а која е поразлична и поевтина од мРНА вакцината.
„Санофи“ развива вакцина базирана на слична технологија што ја користи компанијата за производство на вакцината за сезонски грип. Оваа вакцина исто така има за цели кон протеинот „С“, кој на вирусот САРС-КоВ-2 му служи за врзување и влегување во клетките. Кога влегува во клетките, вирусот се реплицира и се шири низ телото. Инфекцијата го стимулира одбранбениот систем на телото да развие антитела кои ќе го блокираат вирусот. Вакцината која се темели на протеинот „С“ ќе предизвика одговор на одбранбениот систем без да предизвика инфекција, бидејќи го содржи само протеинот „С“, а не целиот вирус.
Познатиот имунолог Златко Тробоњача за хрватските медиуми ја објаснил разликата помеѓу постоечките векторски вакцини и вакцината која наскоро треба да пристигне во Хрватска.
– Нема никаков генетски материјал, тоа не е таканаречената РНК или ДНК вакцина, туку чист протеин кој влегува во нашето тело и веднаш делува на имунолошкиот систем. Она што е исто така важно е дека овие вакцини, протеински, се релативно слични со оние традиционалните вакцини на кои сме навикнати, да речеме вакцини против тетанус и слично – вели тој.
Тробоњача претпоставува дека ќе се дава една доза и смета дека и таа една би можела да произведе доволна количина на антитела за заштита.
– Ако компанијата „Санофи“ предвиди можност да се произведуваат антитела кои нема да го опфатат само изворниот облик на вирусот, туку и некои други соеви, тогаш тоа би можело да има поголемо значење во сузбивањето на постојните варијанти на ковид-19 – додава имунологот.
Како се прави оваа вакцина?
Научниците во лабораторија изолираат дел од вирусниот генетски код што се користи за производство на протеинот „С“. Овој дел од кодот е вметнат во т.н. плазмид, мала кружна молекула на ДНК која најчесто се наоѓа во бактериите како специјален додаток на основната ДНК. Бактериите, дури и ако припаѓаат на сосема различни видови, можат да разменуваат одредени корисни својства едни со други преку такви плазмиди, како што е отпорноста на антибиотици.
Плазмидот со вметнување на кодот за протеинот „С“ се нарекува рекомбинантна ДНК бидејќи комбинира различни сегменти на ДНК. Плазмидот ќе го транспортира сегментот одговорен за кодирање на протеинот „С“ до бакуловирус, кој инфицира инсекти во природата и не е опасен за луѓето. Научниците истовремено ќе се подготват во лабораториските ќелии кои ќе станат минијатурни фабрики за протеинот „С“. Бакуловирусот ќе влезе во нив и ќе почне да се реплицира така што ќе се формираат многу идентични копии на протеинот „С“. Научниците конечно ќе извлечат протеинот „С“ од смесата, ќе го прочистат, ќе го соберат во големи количини и конечно ќе го внесат во вакцината. Таквата вакцина се произведува со адјуванс, односно засилувач што стимулира посилен имунолошки одговор на организмот.
Кога вакцината се инјектира во телото, имунолошкиот систем го открива „спајк“ протеинот, кој го стимулира производството на антитела кои можат да го идентификуваат и да се врзат за него.
Имунолошкиот систем реагира на вакцината и се сеќава на протеинот „С“, па кога телото ќе се сретне со целиот вирус САРС-КоВ-2, ќе почне да создава нови антитела за борба против вирусот. Овој тип на меморија овозможува вакцината да создаде долгорочна заштита од болести.
Вакцината „Санофи“ во моментов е во фаза на трета фаза на клинички испитувања и се очекува да добие одобрување од американската ФДА и европската ЕМА пред крајот на 2021 година.
Веќе на 18 јуни 2020 година, Европската комисија го официјализираше договорот за набавка на вакцини однапред во име на земјите-членки, за да може навремено да го следи развојот на вакцините и да обезбеди транспарентност и дистрибуција.
ЕК потпиша договори со осум фармацевтски компании – „AстраЗенека“, „Санофи“/„ГСК“, „КуреВак“, „Џенсен“, „Фајзер/БиоНТек“ и „Модерна.
