Самата помисла на тоа може да полуди и ментално најздрава личност, а можеме само да замислиме што им прави на нестабилните. Но, во денешно време, со напредокот на модерната медицина, стравот од ова не е ни приближно распространет како пред сто години.
По грешка да бидеш сметан за мртов и жив закопан, да се разбудиш во ковчег два метра под земјата, да викаш и никој да не може да те чуе, да ја изгребеш неподвижната обвивка што виси над тебе во темнината, да знаеш дека сè е залудно и дека си во гроб каде што ќе издишиш – ова е, без сомнение, еден од најголемите и најраспространетите човечки стравови.
Исто така, има свое научно име: тафофобија, од грчките зборови „тафос“ (грчки τάφος), што значи „гроб, гробница“ и „фобос“ (грчки φόβος), што значи „страв“. Значи, се работи за психопатолошки абнормален страв, веројатно нема да се случи, но самата помисла дека постои шанса е повеќе од доволна за некои.
Но, пред модерната ера тафофобијата не беше целосно ирационална и низ историјата, пред развојот на модерната медицина, предвремено погребување се случуваше релативно често; можно е ова да е основа на (балканскиот) мит за вампири.Во 19 век, луѓето поставувале ѕвона во ковчези и гробови, за да можат да ѕвонат ако случајно биле погребани погрешно.
Во 1905 година, англискиот бизнисмен и социјален реформатор Вилијам Тебас, кој можеби бил оптеретен анти-вакцинација и со овој ирационален страв, испитал и снимил 219 случаи на скоро закопани и 149 вистински погребани, и 10 примери на дисекција во живо и два будења при балсамирање.
Десет години пред тврдењата на Тебас, директор на погребно претпријатие во Америка тврдел дека дури два процента од ексхумираните лица покажале дека се жртви на „суспендирана анимација“, додека други укажуваат дека нормални знаци на распаѓање, како што се раст на ноктите, косата или брадата, биле заменети со знаци на живот.
Но, урбаните и народните легенди не можат да се спречат, тие се незапирлива сила како вирусите… Овие легенди зборуваат многу за луѓето кои биле откриени многу доцна во нивните гробови со кренати раце и дланки нагоре, или крвави нокт , или искривено лице, итн.
Кинеските археолози, наводно, откриле добро сочуван труп на жена закопана за време на династијата Кинг, со ужасен израз на лицето, отворена уста, свиткани екстремитети и изгребан ковчег. Се покажа дека жената се онесвестила поради компликации при породување; Самите го знаете остатокот од приказната… Таа се разбуди во сопствениот гроб.
Се разбира, за повеќето кои се плашат од ова, тоа е само мала непријатност кога размислуваат за тоа, а не нешто со што се оптеретени; само оптоварените страдаат од тафофобија. Во поразвиениот дел од светот каде што има разумна доза на образование и верба во науката, тафофобијата е ретка; надвор од Европа и Северна Америка е доста честа појава.
Такво е и образованието на општата популација кон вакцинацијата: ако сте само вие вакцинирани, не сте целосно безбедни, но ако сите се вакцинирани, може да се сметате за скоро целосно безбедни од заразна болест.
Ако некое општество е широко образовано, тоа е ментално вакцинирано против глупавост, суеверие, наивна љубов кон слаткоречиви водачи … и против ирационални стравови.
Во минатото имавме некои големи и образовани луѓе, кои страдаа од тафофобија.
Полскиот композитор и пијанист Фредерик Шопен (1810-1849) побара да му се отстрани срцето по неговата смрт, за да биде сигурен; Џорџ Вашингтон (1732-1799) побара да се почека барем три дена за неговиот погреб; Ханс Кристијан Андерсен (1805-1875) и Алфред Нобел (1833-1896) побараа прво да им се скратат главните артерии по нивната смрт.
Едгар Алан По (1809-1849) не беше тафофоб, но имајќи ја предвид распространетоста на тој страв во своето време, тој пишуваше на таа тема во интерес на јавноста, желен за страв и ужас. Неговата хорор приказна „Предвремено погребување“ беше напишана во прво лице, а на таа тема се врати во неколку други приказни.
Фото: Mental Floss, Wikimedia Commons / Public domain / Googol30
