Кога пред 16 години го подготви теренот за агресија врз Ирак, Бенјамин Нетанјаху сведочеше пред Конгресот на САД и го увери дека “апсолутно нема сомнение” дека Садам Хусеин работи на развивање на нуклеарно оружје. Сите знаеме што се случило после тоа. И сега сегашниот премиер на Израел се повикува на слични обвиненија на сметка на Иран.
Нетанјаху е во понеделникот пред телевизиските камери и покажа “половина тон документи”, која тој вели дека биле украдени од Техеран за да докаже дека Иран ги крши договорот за прекин на својата нуклеарна програма. Мајк Помпео, новиот државен секретар на САД и поранешен директор на ЦИА, подоцна потврди дека “Иран лажел и продолжува да ја лаже,” меѓународната заедница. Меѓународната агенција за атомска енергија, и весници како “Њујорк тајмс”, “Вашингтон пост” и “Гардијан” во Лондон, се обидоа да докажат дека Нетанјаху, не докажал ништо ново, и дека “проектот Амад” за кој тој зборува е суспендиран уште во 2003 година, и дека кои ги изнесе тој одамна се познати на Меѓународната агенција за атомска енергија и на разузнавачките служби од сите заинтересирани страни.
Дали обвинувањата на Нетанјаху го примеаат теренот за напад врз Иран? Зошто судот во Њујорк во моментов го осуди Иран за нападите на 11 септември и го поврзува Иран со Ал Каеда, со кој наводно беше поврзан и Садам Хусеин во пресрет на инвазијата на Ирак? Дали САД ќе се повлечат од нуклеарниот договор со Иран и кои се намерите зад ваквата постапка? Може ли Русија да спречи појава на нова војна на Блискиот Исток?
На овие прашање за “Нова Спутник да” ќе одгорат Борислав Коркоделович, долгогодишен уредник за надворешна политика на Танјуг, и Владимир Ајзенхамер, асистент на Факултетот за безбедносни студии и експерт за случувањата на Блискиот Исток.
“На површина, ситуацијата делува мирно”, вели Борислав Коркоделович, кој ја помина минатата недела во Кувајт. Сепак, додава тој, “постојат бројни анализи кои покажуваат дека состојбата на односите помеѓу Иран и Израел никогаш не била толку лоша и не претставувала толкав безбедносен ризик, а во исто време има мислење дека големото непријателство помеѓу еврејската држава и Исламската Република овој пат може да се претвори во отворен војна “.
И Владимир Ајзенхамер вели дека ” не е сигурно дека сегашното влошување на ситуацијата може да доведе до директна конфронтација која ќе го запали целиот регион.”
Конфликтот меѓу двете земји, вели Ајзенхамер “, трае со децении, а сегашната ескалација е резултат на фактот дека тие се сега на некој начин, соседи, во смисла дека во Сирија очигледно се зголемува влијанието на Иран, чија армија се бори на страната на Башар ал Асад, кој Израел го гледа како закана. Меѓутоа, Израел против Иран не може да се бори сам. ”
Затоа особено e интересно дека само еден или два пред Нетанјаху да ги презентираат своите обвинувања против Иран во текот на минатиот викенд во Саудиска Арабија, и потоа во Израел, престујаваше Државниот секретар на САД Мајк Помпео, кој истакна дека САД стојат зад своите сојузници против Иран.
Владимир Ајзенхамер коментира дека е несомнена , координацијата помеѓу посета на Помпео на Ерусалим и Ријад и јавни обвинувања упатени кон Иран на Бенјамин Нетанјаху.
Што се однесува пак на содржината на обвинувањата од страна на израелскиот премиер, тие се загрижувачки вели Борислав Коркоделович
“Перформансот на Нетанјаху некои аналитичари ги потсети на времето кога сегашниот израелски премиер, како млад човек, пред да влезе во политиката, беше продавач на мебел. Тие велат дека ова е на тоа ниво. Практично сите сериозни аналитичари ги отфрлија неговите наводи, тврдејќи дека тоа се застарениподатоци. Што е најважно, меѓу нив е и Меѓународната агенција за атомска енергија “.
“Нетанјаху, и покрај стотици килограми на документи кои ги покажат , всушност не изнесе никакви нови докази”, се согласува и Ајзехамер, кој наведува дека ” се подготвува теренот за посилен притисок на Иран”.
Во овој контекст, тој додаде дека, не е случајна, ниту одлуката на судот во Њујорк дека Иран – “преку промена на историјата” – е прогласен за виновен терористичките напади на 11 септември 2001 година.
Сепак Ајзенхамер не верува дека паралелата со случајот со Ирак може да биде комплетна “, бидејќи Иран е многу посилен и има силно влијание во арапскиот свет, за разлика од Садам Хусеин, кој беше изолиран од од сите, па затоа беше многу полесно да биде нападнат “.
Во која насока ситуацијата ќе се движи ќе стане малку појасно следната сабота, на 12 мај, кога американскиот претседател Доналд Трамп се очекува да ја објави одлуката за останување или напуштање на САД од нуклеарниот договор со Иран.
“Сé уште има шанси Америка да го продожи договорот со Иран”, вели Борислав Коркоделовиќ. Инаку, “после договорот може да го напушти и Иран , а Саудиска Арабија истакна дека, во овој случај, во истио момент ќе започне со изработка на своја нуклеарна програма, што ќе ја претвори ситуацијата во регионот која веќе е зовриена во крајно опасна “.
Пресудна во зачувувањето на кревкиот мир би можело да биде одлуката на рускиот претседател Владимир Путин. Борислав Коркоделовиќ вели : “Русија може да игра голема улога. Сега на Блискиот Исток е време Русија да пронајде нов Хенри Кисинџер, кој во 1976 година успеа да го донесе т.н. договор,на три црвени линии меѓу Сирија и Израел. ”
Владимир Ајзенхамер говори случно: “Тешко е да се замисли дека Вашингтон ќе ја прифати улогата на посредство на Русија, и на Владимир Путин, бидејќи тоа е можност за Русија да го грабне факелот на светски полицаец и миротворец од рацете на САД. Но, на регионално ниво, не е тешко да се замисли дека регионалните играчи во Ерусалим, Ријад и Техеран, слабеењето на америка да го сфатат како можност тие да се свртат кон истокот и со тоа да овозможат на источната дипломатија да биде главен носител на регионалната дипломатија, како што еднаш направив Хенри Кисинџер во име на САД “.
