Во македонското село Дебриште, кое се наоѓа во општина Росоман, во долината Тиквеш позната по своите вина, има оранжерии во кои pacте уште едно растение – марихуана. Сосопственикот на компанијата што управува со таа плантажа е добро познато име – Предраг Колувија, сопственик на Јовањица, првообвинет во две обвиненија за кои се води постапка пред Судот за организиран криминал во Белград.
Оранжериите денес се чинат напуштени, а до крајот на 2019 година во нив се одгледуваше канабис, кој, барем според дозволата на македонската Влада, беше дозволен да се произведува и да се користи исклучиво за медицински цели.
Сепак, истражувањето на БИРН покажува дека и Јовањица и општина Росоман ги злоупотребиле овие дозволи – се чини дека Јовањица ја користел дозволата како покритие за одгледување и трговија со психоактивен канабис, додека во Росоман не се водела евиденција за бројот и видот на одгледуваните растенија. Што укажува на тоа дека еден дел од тие растенија можеле да завршат на црниот пазар.
Постоењето на плантажата за марихуана на Колувија во Македонија и во Србија стана јавно познато кога српската полиција пронајде специјална апликација „Разговор“ во телефоните што ги користеа Колувија и неговите соработници, а која се користела за заштитена комуникација.
Како што дознава БИРН, како дел од „Разговор“, покрај групата „Совет за безбедност“ преку која Колувија комуницирала со припадници на безбедносните и полициските служби кои му обезбедувале заштита, тука била и групата „Росоман продукција“ за луѓе вклучени во производство на канабис во Македонија.
Поради ваквите сомнежи, српското обвинителство за организиран криминал, како што дознава БИРН, во февруари годинава испратило барање за меѓународна правна помош до македонското основно јавно обвинителство за гонење на организиран криминал и корупција, барајќи од нив помош за утврдување идентитетот на корисниците на Росоман Продукција.
„Во рамките на оваа група беа забележани фотографии од просториите на објектот во кој се одгледувала, сушела и вакумирала зелена материја за која се претпоставува дека е канабис“, стои во писмото од српското обвинителство.
Заедничко истражување на БИРН Србија и БИРН Македонија покажа дека покрај плантажата Росоман и ТХЦ Куалити Груп, која е сопственик на плантажата, Предраг Колувија и неговите соработници контролирале барем уште една компанија во Македонија, која имала дозвола да одгледува канабис за медицински цели и една регистрирана за трговија и услуги.
Според македонскиот регистар, Предраг Колувија сè уште има 50 проценти удел во компанијата ТХЦ Куалити Груп од Скопје. До апсењето на 13 ноември 2019 година, Колувија извезуваше дел од садници канабис од Јовањица во оваа македонска компанија. Во текот на 2019 година, од Јовањица се извезени скоро 60.000 садници канабис, со вкупна тежина поголема од 4.700 килограми, скоро онолку колку што беа пронајдени во Јовањица за време на полициската акција во ноември 2019 година, што дополнително фрла светло на обемот на одгледување канабис на таа плантажа.
БИРН исто така дознава дека македонското обвинителство не спроведува никаква истрага за деловното работење на компанијата Колувија во таа земја, иако комисијата на Министерството за здравство открила бројни неправилности на фармата THC Куалити Груп во Росоман и ја одзела лиценцата за одгледување канабис за медицински цели.
Колувија беше и косопственик на компанијата Бул Билдинг од Струмица. Сведок на судењето за случајот „Јовањица 1“ пред Специјалниот суд во Белград изјави дека по полициската рација во Јовањица, бил прекинат планираниот извоз на канабис за компанијата Бул билдинг.
Покрај ТХЦ Куалити Груп и Бул билдинг и уште 62 компании во Македонија имаат дозвола за одгледување канабис за медицински цели.
Летото 2018 година, во Скопје беше основана трета компанија поврзана со Колувија – Јовањица ДООЕЛ, која беше регистрирана за трговија и услуги.
Освен Колувија, меѓу сопствениците и директорите на споменатите три компании има и македонски државјани, но и уште две лица од Србија.
Меѓу македонските партнери, најголемо внимание привлекуваат Александар Пиперевалиев и Горан Крстев.
Во моментов, опозициската ВМРО-ДПМНЕ тврди дека Пиперевалиев е поврзан со Владата на Зоран Заев. Крстев важи и за близок до Заев. Заедно со него, во 2008 година, кога беше градоначалник на Струмица, тој беше уапсен поради афера околу изградбата на трговскиот центар „Глобал“ во Струмица.
Од српските партнери на Колувија, најинтересни се браќата Меденица – Маријан и Џорџе.
Џорџе Меденица е закупец на белградскиот ресторан Театар Звездара. Тој беше спомнат во медиумите како сведок во криминалната пресметка помеѓу Жељко Рутовиќ и Предраг Ранковиќ Пецони во хотелот Прага во Белград во 2017 година. Исто така, во 2006 година тој предизвика несреќа кај Тиват кога со глисерот уби две лица.
БИРН не успеа да стапи во контакт со Џорџе Меденица. Во театарот „Звездара“, ни рекоа дека тој е болен и не е во земјата.
Интересно е што неговиот брат Маријан Меденица стана директор на скопската компанија ТХЏ Куалити Груп во моментот кога многумина избегаа од неа, вклучувајќи го и неговиот брат Џорџе. Тој беше запишан во регистарот како одговорно лице на 29 ноември 2019 година, две недели по апсењето на Колувија, кој дотогаш беше директор.
Во интервју за БИРН, Маријан Меденица вели дека тој е угостител, дека Колувија дошол во нивниот ресторан и дека се познаваат оттаму. Што се однесува до бизнисот во Македонија, тој вели дека по апсењето на Колувија, „некој требало да го преземе, за да не пропадне бизнисот“, но на крајот „сè пропадна“.
„Сè уште никој од Македонија не ме контактирал и би сакал да ме контактираат за да го платам тоа, бидејќи колку што можам да видам, јас имам само трошоци за сето тоа“, рече тој за БИРН.
Тие најмногу би сакале да го заборават „случајот Колувија“
Извозот на канабис во споменатите македонски компании е на „маргините“ на обете обвиненија за случајот Јовањица, кои досега ги пишуваше Обвинителството за организиран криминал во Белград, поради што нема информации што се случило со извезената марихуана. Исто така, нема податоци за тоа дали тој коноп содржел ТХЦ (иако постои сомневање дека го сторил), или колку од произведениот коноп завршил на плантажите на Колувија во Македонија, и дали дел од него бил ставен на црните пазари во таа земја како и на пазарите на земјите од регионот или Западна Европа.
Освен информациите за дистрибутивната мрежа, засега нема информации кој инвестирал во опремување на плантажата и одгледување на толку голема количина марихуана, дали парите биле заработени од продажба на наркотици, ниту информации за можни врски на обвинетиот со висок -рангирање на политичари и највисоки функционери.
Патем, извозот на садници на марихуана од Србија во Македонија се одвиваше преку компанијата Супериор од Велика Плана. Колувија соработуваше со Супериор, меѓу другото, затоа што таа компанија, како референтна компанија, можеше да добие лиценца за производство на индустриски коноп, како и лиценца за нејзин извоз, што не беше случај со Јовањица, поради претходни малверзации со извоз на киви, компанијата беше ставена на црната листа од Министерството за земјоделство.
Според наодите на српското обвинителство, Колувија ја злоупотребил фирмата Супериор, снабдувајќи ја со психоактивни семиња од коноп за потребите на производството на растенија мајки канабис, тврдејќи дека е индустриска.
Ова значи дека дозволите за извоз што Супериор ги доби во согласност со законот, можеле да му овозможат на Колувија да пренесе големи количини, најверојатно психоактивен канабис, во друга земја преку правни канали и со целата потребна документација, наместо индустриски коноп. За време на извозот, нивото на ТХЦ во постројките не било контролирано од никого.
Најголемиот дел од извозот е извршен во текот на 2019 година, а помал износ во 2018 година. Токму таа година беа основани компании поврзани со Јовањица во Македонија.
Истрагата на БИРН, изјавите на македонските партнери на Колувија и фактот дека не се спроведува истрага во Македонија, покажуваат дека соработниците на Колувија и соодветните институции во земјата најмногу би сакале да го заборават „случајот Колувија“.
Кога станува збор за Србија, нема официјални информации за спроведување истрага за патиштата на дрогата одгледувана во Јовањица. БИРН не успеа да добие потврда од Обвинителството за организиран криминал на информации за собирање докази во врска со трговијата со канабис во Македонија, но од македонското обвинителство добивме потврда дека тие добиле барање за меѓународна правна помош и одговориле на тоа барање на нивните српски колеги.
