САД и официјално се повлekoа од меѓунaродниот договор „Отворено небо“

Поврзано

- Advertisement -
- Advertisement -

Шест месеци по објавата, САД официјално се повлекоа од меѓународниот договор „Отворено небо“ во неделата, со кој се овозможуваат извиднички летови на невооружени авиони над територијата на 34 земји.

Одлуката на Стејт департментот ја потврди Роберт О’Брајан, советник за национална безбедност на Белата куќа, кој на „Твитер“ напиша: Овој потег е дел од обидот да се стави Америка на прво место со повлекување од застарените договори и договори што им беа од корист на нашите противници на штета на нашата национална безбедност “.

Договорот, потпишан во 1992 година, кој стапи на сила пред 18 години, им овозможува на членовите на 34 земји да вршат краткорочни невооружени надзорни летови над териториите на другите земји, со цел да соберат податоци за воените активности на вооружените сили. Секоја земја има годишна квота колку летови може да изврши, а досега според овој договор се извршени повеќе од 1.500 набудувачки мисии.

Повлекувањето на Соединетите држави е последниот удар врз системот на меѓународна контрола на оружјето, кој американскиот претседател во заминување Доналд Трамп отворено го презираше, жалејќи се дека Вашингтон е или измамен или неправедно ограничен во воените можности. По напуштањето на договорот за иранската нуклеарна програма во 2018 година и договорот за ракети со среден дострел откажан во 2019 година, „Отворено небо“ е третиот договор од кој Белата куќа се повлече.

Некои европски земји, вклучувајќи ги Франција, Германија, Белгија и Шпанија, изразија жалење за одлуката, иако ја споделуваат американската загриженост за начинот на кој Русија го спроведува договорот.

Во првата реакција, руското Министерство за надворешни работи рече: „Европската безбедност и безбедноста на Соединетите држави и нивните сојузници немаат корист од овој потег. Сега, многумина на Запад се прашуваат каква ќе биде реакцијата на Русија. Одговорот е едноставен. Повеќепати потенциравме дека сите можности ни се отворени “.

Кремљ жалат што САД се повлекоа од Договорот за отворено небо, бидејќи без учество на американската страна, документот ја губи својата одржливост, изјави портпаролот, Дмитриј Песков.

„Веруваме дека договорот е важна алатка за градење меѓусебна доверба и за одржување на оружјето под контрола“, рече Песков, пренесе ТАСС.

Иако критичарите велат дека со повлекувањето на САД од договорот за „Отворено небо“, најголемата штета ќе ја имаат американските сојузници, тоа сепак не значи дека договорот ќе пропадне. Особено што Москва досега покажа дека е повеќе заинтересирана за воздушен надзор над европските земји отколку за контрола на Соединетите држави. На почетокот на ноември рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров побара писмено уверување од членките на НАТО дека досега собраните податоци повеќе нема да се споделуваат со Соединетите држави.

Покрај тоа, Лавров рече дека, и покрај повлекувањето на Вашингтон од договорот, американските бази нема да бидат изземени од руските мисии за надзор на воздухот. Кога шефот на Стејт департментот Мајк Помпео ја објави својата одлука да се откаже од договорот Отворено небо на 22 мај, тој ја обвини Москва за кршење на договорот затоа што вршела набљудувачки летови долж јужните граници на Русија и над Грузија, како и руската енклава Калининград.

„Русија се однесува како да може слободно да одлучи по своја волја кога ќе ги исполни обврските од договорот“, рече тогаш Помпео.

Експертите за контрола на оружјето посочуваат дека некои американски забелешки на однесувањето на Русија имаат основа, но дека други служат за измама на јавноста. Со ваквата одлука на Трамп, американската армија и разузнавачките агенции ќе изгубат важен извор на податоци, бидејќи САД нема да бидат членки на договорот.

„Иако Русија го прекрши договорот, Соединетите држави возвратија. Сојузниците на НАТО го поддржуваат договорот, кој првенствено е насочен кон зајакнување на европската безбедност и тие сакаат САД да останат во договорот“, рече Стивен Пифер, поранешен амбасадор на САД и експерт за контрола на вооружувањето.

Пифер смета дека овој потег на Трамп е уште еден удар врз контролата на оружјето во светот, а преку „Твитер“ го повика новоизбраниот претседател Бајден да ги врати САД на договорот за отворено небо по стапувањето на должноста.

Особено што Бајден ја критикуваше намерата на Трамп уште во мај, велејќи дека и покрај тоа што Русија го крши пактот, САД и нивните сојузници имаат корист од договорот. Демократскиот кандидат за претседател тогаш рече дека повлекувањето од договорот само ќе ги влоши растечките тензии меѓу Западот и Русија и ќе го зголеми ризикот од погрешни потези и конфликти.

Иако американските разузнавачки сателити се супериорни во однос на авионите испратени во набудувачки мисии, самиот договор, како што му објасни на истражувачот на „Иницијативата за контрола на оружјето и неширењето на пролиферацијата на институцијата Брукингс“, има некои предности.

„Договорот им дава можност на американските сојузници и партнери кои немаат софистицирани сателитски снимки да собираат податоци, но и да градат меѓусебна доверба“, рече Стивен Пифер.

Latest News

Богата агенда:Со кого ќе се сретнат денес Ковачевски и Османи во Софија?

Владата ја објави денешната агенда на Премиерот Ковачевски, министерот за надворешни работи, Бујар Османи и останатиот владин состав. "Вечерва заврши...

More Articles Like This