Македонските социјалдемократи направија големи потези во странство, но разочараa дома. Двата фронта се важни ако сакаме земјата и остатокот од Западниот Балкан да успеат, пишува Бенче Фелди од БИРН за Балкан Инсајт.
На почетокот на 2018 година, многу од нас се надеваа дека ова година ќе има 12 месеци простор за пробивање на мала земја во Западен Балкан – Македонија. По промената на владата во 2017 година, социјалдемократите дојдоа на власт со многу ветувања, не само стопирање на наводните практикики на претходната администрација на ВМРО-ДПМНЕ.
Сите оние кои не беа задоволни од она што поранешниот премиер Никола Груевски и неговите сојузници го правеа во оваа прекрасна земја беа полни со надеж дека работите ќе се променат релативно брзо.
На почетокот на јануари, бев во Софија, кога Бугарија го превзема претседателството со Советот на Европската унија. Бугарската министерка за надворешни работи, Екатерина Захариева, за новинарите изјави дека иако Софија е првата што ја призна Македонија под избраното име, а односот меѓу двете држави се влошил во последните 15 години поради претходната влада.
Захариева рече дека Софија е воодушевена што работите се менуваат и дека ќе потпишат договор за пријателство дизајниран да ги прекин несогласување. Македонскиот парламент подоцна го одобри договорот, одбележувајќи го првиот голем чекор во затворањето на надворешната политика на претходната влада.
Тогаш владата на премиерот Зоран Заев склучи договор со Грција што значеше промена на името на Македонија за во замена Атина да го повлече ветото за интеграцијата на Скопје во Западна Европа преку членство во ЕУ и НАТО.
Договорот се сметаше за пробив и пример за остатокот од Западен Балкан за тоа како соседите можат да го надминат силното несогласување. Но, излегува дека новата надворешна политика на Македонија (која го поддржува помирувањето) можеби не претставува преседан за регионот.
Таканаречениот Преспански договор сеуште не се распадна, но македонската владејачка коалиција направи грешка, во Макијавелова смисла; таа им дозволи на луѓето да одлучат за промена на името, но одѕивот на референдумот беше низок, па така владата се придвижи напред без правен легитимитет.
Како што напишав претходно на Балкан Инсајт, по неуспешниот референдум, Западот се обидуваше да ги протурка промените за да ги задоволи сопствените политички интереси на Балканот. Кога за прв пат слушнав за идејата дека Зоран Заев и неговиот грчки колега Алексис Ципрас треба да бидат номинирани за Нобелова награда за мир, јас бев за.
Но подоцна ги видов пречките за овој процес. Наградата не треба да оди на проект кој допрва треба да се спроведе, пред да знаеме дали тоа ќе биде успешен или не (Шведската академија го стори тоа предходно, кога му даде награда на американскиот претседател Барак Обама во 2009 година).
Освен тоа, ако се имплементира Преспанскиот договор, не е јасно дали Македонија ќе добие награда од ЕУ за нејзините напори,пишува Флоријан Бибер од БИРН.
Значи, тоа беше ризичен политички потег кој најверојатно нема да биде награден, но на многу гласачи може да им се прости за мислењето дека владата го менува името спротивно на волјата на народот.
Последователното бегство на Груевски сугерираше дека можеби оваа влада не е многу подобра од последната.
Има многу знаци дека владата на Заев најверојатно постигна договор за да ги добие потребните гласови во парламентот за уставните амандмани потребни за промена на името на земјата.
“Незамисливо е владата да не знае дека Груевски сака да побегне во странство”, изјави Алајдин Демири, поранешен македонски амбасадор во Швајцарија, за унгарскиот неделник Маѓар Ханг.
И шефот на Хелсиншкиот комитет на Македонија, Уранија Пировска, минатиот месец изјави за Балкан инсајт: “Ова не може да се припише на несмасност или недостиг на експертиза. Мислам дека ова [бегство] е договор “,
Владата не е особено гласна во прашањето за екстрадиција на Груевски. Нејзините приврзаници не се воодушевени од целата приказна; многумина веруваат дека Заев дозволил да избега од Груевски.
Она што е добро за Заев е дека поранешниот премиер не може повеќе да ја води својата партија лично, отворајќи го патот за социјалдемократите да се справат со неговото наследство. Во исто време, дебаклот го одвлекува вниманието од постапката за промена на името на земјата. Но, од друга страна, владата се чини неспособна во справувањето со ова прашање.
Социјалдемократите ја притискаат промената на името преку парламентот, со цел да го одвлечат вниманието од сопствените неуспеси на владата, тактиката што ја користеше претходната влада.
Освен тоа, парламентот ја одобри многу критикуваната парцијална амнестија за некои од оние кои се вклучени во минатогодишниот напад врз собранието.
Не сакав да бидам во чевлите на еден пратеник кој бил претепан за време на нападот и подоцна се очекуваше да гласа за амнестија за сторителите, како да плукам во сопственото лице.
Исто така, постојат и некои симболични ветувања што сегашната влада не ги спроведува.
Харалд Шенкер имаше интересно дело на ова тема
на Балкан Инсајт. Тој напишал дека новата влада се чини дека е изгубена во детали и не ги прекинува лошите практики.
Луѓето чекаат “за еден симболичен гест што ќе ги убеди дека владата тоа го прави”, пишува Шенкер. Морам да додадам: луѓето чекаат реформи во врска со корупцијата, правдата, итн. Тие нема да чекаат долго. Тие ќе се движат или ќе се свртат против сегашната влада, бидејќи луѓето со големи очекувања се на се ако овие очекувања на се исполнети.
Изгледа дека акцијата во областа на надворешните работи не е доволна; мора да управувате и со вашата земја. Ви требаат реформи. Мора да се направи јасна пауза од актите на претходната влада.
Силна надворешна политика не е доволна. Мора да дејствувате дома за да имате стабилна позадина за да направите значајни чекори во дипломатијата. Колку е подолго време за владата на Заев да го научи ова, толку подолго ќе чека Западен Балкан да оди напред.
