Европски експерти: Западен Балкан останува потенцијален извор на нестабилност

Европските експерти предупредуваат дека иако Западниот Балкан не е меѓу најверојатните точки на конфликт во 2026 година, регионот останува потенцијален извор на нестабилност. Политиката на Србија кон Косово и сепаратистичката политика на Република Српска се наведуваат како главни ризици.

Ова го покажува обемната студија „Глобални ризици за ЕУ“, која за прв пат систематски ги мери перцепциите на европските експерти за заканите со кои се соочува Унијата, истакнувајќи ја ЕУ како ранлива не на една криза, туку на истовремени шокови што влијаат на инфраструктурата, соседните региони и самата безбедносна архитектура.

Покрај потенцијалната нестабилност на Балканот, студијата ги истакнува како најсериозни ризици за ЕУ ​​хибридните напади врз критичната инфраструктура, вклучително и саботажа на енергетските и дигиталните мрежи, како и развојот на војната во Украина, особено сценарио за прекин на огнот според руските услови. Меѓу водечките закани е можното слабеење или повлекување на безбедносните гаранции на САД за Европа, што експертите го оценуваат како поверојатно од директен воен судир меѓу НАТО и Русија.

Дополнителни ризици доаѓаат од зголемените тензии во Индо-пацифичкиот регион, конфликтите на Блискиот Исток и Северна Африка со импликации за миграцијата и внатрешната безбедност, како и од континуираната нестабилност во делови од Африка, што би можело да ги поткопа долгогодишните напори на ЕУ за стабилизација.

Мапа на ризици за 2026 година

Мапата на ризици за 2026 година покажува силна концентрација на загриженост околу хибридното војување, војната меѓу Русија и Украина и сигурноста на безбедносните гаранции на САД. Комбинирајќи ја веројатноста и влијанието, пет сценарија се издвојуваат како високоризични за безбедноста на ЕУ во 2026 година:

деструктивен хибриден напад врз критичната инфраструктура на ЕУ;

прекин на огнот во Украина под услови поволни за Русија;

повлекување на САД од безбедносните гаранции за европските сојузници;

нови руски воени дејствија во соседните земји на ЕУ кои не се членки на НАТО;

воен конфликт низ Тајванскиот теснец помеѓу Кина и Тајван.

Земени заедно, овие резултати ја истакнуваат ЕУ како најранлива не на една голема војна, туку на преклопувачки шокови кои истовремено влијаат на нејзината инфраструктура, соседните региони и нејзиниот главен гарант за безбедност. Според предложената мапа, ризиците за безбедноста на Бугарија се оддалечени.

Хибридна војна

Хибридната војна е најверојатната закана за ЕУ ​​и еден од ризиците со најголемо влијание. Деструктивен хибриден напад врз критичната инфраструктура на ЕУ – подводна саботажа, прекини на електричната мрежа или слични дејствија – се оценува како најверојатно сценарио и едно од најштетните за безбедноста на Унијата. Експертите јасно очекуваат непријателските држави и нивните полномошници да продолжат да ги тестираат европските кабли, цевководи и мрежи и се сомневаат дека сегашните мерки за отпорност на ЕУ се доволни.

Центарот на гравитација на ризикот ги комбинира конвенционалните воени дејствија со напади врз енергетските, дигиталните и транспортните системи, што укажува дека одвраќањето и одбраната сега зависат подеднакво од редундантноста, заштитата и брзото закрепнување како и од класичните воени инструменти.

Русија останува во центарот на загриженоста

Сценаријата поврзани со Русија остануваат во сржта на безбедносните загрижености на ЕУ. Прекинот на огнот во Украина поволен за Русија е високо рангиран и по веројатност и по влијание, што го прави едно од сценаријата со најголеми импликации за безбедноста на ЕУ. Експертите со тоа потврдуваат дека безбедноста на Украина е тесно поврзана со безбедноста на ЕУ. Безбедноста на ЕУ е директно загрозена од мировен договор што би ги зацврстил територијалните придобивки на Москва, би ја наградил агресијата и би ја поткопал долгорочната одржливост на Украина како суверена и демократска држава. Мир по вкус на Русија, исто така, би сигнализирал дека ЕУ не е во можност да ја обликува сопствената безбедносна средина или да ги одврати идните закани од Русија.

Поблиску до територијата на ЕУ, потенцијалниот конфликт на Западен Балкан е или преку ескалација меѓу Косово и Србија или преку сепаратистички притисок од Република Српска во Босна и Херцеговина – е рангиран ниско и по веројатност и по влијание.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save