INFOMAX.MK

Во соработка со „Југопапир“, „Индекс.хр“ објавува текст од 1982 година, за Ружица Арсенијевиќ, жената од илјадарката, најпознатата југословенска банкнота.

Мај 1982: На левата страна на банкнотата во аголот е женска фигура. Тоа не е измислен лик. Тоа е лик на жена, Ружица, која живее, постои и работи – во Белград. Своевремено, многу се пишувало за работникот од илјадарката, дури и филм снимиле за насмеаната фигура на леарницата која од фотографијата на мајсторот Никола Бибиќ се нашла на банкнотата.

За жената, би се рекло, селанка, ништо не се знаело од банкнотата од сто илјади. Тогаш, не така одамна, Јован Хаџи-Костиќ во својата колумна за антологија неофицијално рекол дека жената од (новата) банкнота е најидеалната жена на Југославија.

А таа жена, откривме, не е измислена. Живее, постои и работи – во Белград. А се вика Ружица. Заборавете на тој лик за момент. И погледнете ја подетално сликата. Под главата на жената се испечатени буквите: А. Миленковиќ.

Андрија Миленковиќ, роден во Лесковац, школуван во Пироќ, по избор применет уметник – тој е творец на банкнотата од илјада динари. А сликата на жената на таа банкнота, ликот на селанката чии прамени излегуваат од под марамата што врамува убаво, енергично лице со продорен поглед – е ликот на неговата сопруга Ружица, родена како Арсенијевиќ.

Затоа, објаснивме, можеби од денеска таа банкнота ќе се вика Ружица, пишува „Југопапир“.

„Најинтимните пријатели велат: ‘Дај ми една роза’, се смее Ружица, симпатична жена која, за волја на вистината, со голема тешкотија се согласила на овој разговор. И додава: ‘Има уште шеги на таа тема. Ме викаат Ружица-инфлација… Или велат: ‘Како што расте инфлацијата со текот на годините, сè повеќе девалвираш’“.

Шегата настрана: денес, осум години по издавањето на банкнотата (нова), Ружица од банкнотата сè повеќе личи на Ружица, правничка вработена на Постојаната конференција на научно-истражувачките организации во Белград.

„Сè повеќе личи, тоа е вистина“, вели нејзиниот сопруг Андрија Миленковиќ. А сè започна кога беше распишан конкурс за уметничко решение на банкнотата. Победив во силна конкуренција“, вели Андрија Миленковиќ.

„Кога ме прашаа чиј лик е тоа, реков – на обична, здрава жена, селанка. Бидејќи во интерниот конкурс имаше барање мотивот на банкнотата да биде од земјоделскиот сектор, поврзан со Зелениот план; да биде генерално југословенски, значи, да не биде во носија. Барав таков лик и дојдов до идеја да го модифицирам ликот на мојата сопруга…“

„Немав поим за сето тоа“, вели Ружица. „Позирав за Андрија убедена дека, како што вети, ќе го направи мојот портрет. И наместо да добијам слика која би била само моја, добив променет знак на банкнотата што – секој може да го има. Тогаш бев повредена. Подоцна станав горда што тоа е дело на Андрија“.

Ликот на банкнотата од илјада (нови) динари, се разбира, воопшто не го променил животот на Ружица:

„Ми се случуваше луѓето што ги среќавам да ми кажат: ‘Ме потсетувате на некого’. Знаев дека тоа не е општа фраза, но секак, никогаш не сакав да објаснувам каде ме виделе и на кого ги потсетувам. Би било тешко да се објасни: луѓето генерално ги гледаат парите како вредност, а не како графички израз“.

Инаку, ако веќе станува збор за тоа, на Ружица Арсенијевиќ не ѝ е непозната „славата“: татко ѝ е Микица Арсенијевиќ, поранешен фудбалер на БСК и сојузен капитен… Потоа се омажила за славен сопруг…

Зашто, по извесно време поминато како асистент на професорот Михајло С. Петров на Академијата за применети уметности во Белград, Андрија Миленковиќ започнал (во 1958 година) да создава поштенски марки, а во 1966 година се вработува во Институтот за поштенски марки, каде што тој и денес работи, – потсетува во текстот „Југопапир“.