Би-Би-Си објави: Пет можни сценарија за воената операција во Украина – Кое е најверојатно да се случи?

Малкумина можат да предвидат како ќе заврши руската инвазија. Сепак, Би-Би-Си претставува пет сценарија за неговиот развој и можниот исход. И повеќето од нив се злобни.

1. Кратка војна

Во ова сценарио, Русија го зголемува обемот на своите воени операции. Воздухопловните сили на Русија, чија улога досега беше ограничена, изведуваат тешки воздушни напади. Масовните сајбер напади влијаат на националната инфраструктура. Комуникациските мрежи и енергетските резерви пропаѓаат. Илјадници загинаа.

И покрај храбриот отпор, Киев падна за неколку дена. Владата е заменета со проруски марионетски режим. Претседателот Зеленски беше или убиен или побегна во западна Украина, па дури и во странство за да формира влада во егзил. Претседателот Путин прогласува победа и повлекува дел од своите сили, оставајќи доволно за да одржи одредена контрола. Илјадници бегалци продолжуваат да бегаат на запад. Украина станува нешто како Белорусија, сателитска држава на Москва.

Таквиот исход во никој случај не е невозможен, но ќе зависи од многу варијабли: руските сили имаат подобри способности, повеќето од нивните сили се веќе распоредени, а исклучителниот борбен дух на Украина слабее. Путин би можел да постигне промена на режимот во Киев и да ги суспендира плановите на Украина за западна интеграција.

Но, секоја проруска влада ќе биде нелегална и ранлива на бунт. Таквиот исход би останал нестабилен, а изгледите за повторно ескалирање на конфликтот остануваат високи.

2. Продолжена војна

Можеби најверојатното сценарио е оваа војна да ескалира во долготраен конфликт. Можеби силата на руските сили ќе се намали поради нискиот морал на армијата, лошиот синџир на снабдување или дури и помалку способното раководство. Можеби ќе биде потребно подолго време за руските сили да окупираат градови како Киев, чии бранители се борат од улица на улица. Во тој случај ќе следи долга опсада. Борбите ќе личат на долгата и брутална борба на Русија во 1990-тите за освојување и главно уништување на Грозни, главниот град на Чеченија.

Но, дури и ако руските сили воспостават присуство во украинските градови, може да биде тешко да се одржи контролата. Русија можеби нема да може да обезбеди доволно војници за да покрие толку огромна земја. Одбранбените ресурси на Украина ќе станат ефективно востание, поддржано од локалното население. Западот ќе продолжи да испорачува оружје и муниција. Подоцна, можеби многу години подоцна и можеби со ново раководство во Москва, руските сили конечно ќе ја напуштат Украина, понижени и крвави, како во Авганистан во 1989 година, по една деценија војна против исламистичките бунтовници.

3. Европска војна

Дали е можно оваа војна да ги премине границите на Украина? Претседателот Путин би можел да се обиде да врати повеќе од поранешната руска империја со испраќање војници во поранешните советски републики кои не се членки на НАТО, како Молдавија и Грузија. Ескалацијата може да биде и резултат на неправилно управување.

Владимир Путин може да го смета снабдувањето со западно оружје за украинските сили како акт на агресија што ја оправдува одмаздата. Така, во тој случај, тој ќе се закани дека ќе испрати војници во балтичките земји – кои се членки на НАТО – како што е Литванија, за да се создаде копнен коридор со руската крајбрежна енклава Калининград.

Нешто крајно опасно, се разбира, што би ве ставило во ризик од војна со НАТО. Според член 5 од статутот на воениот сојуз, напад врз член на организацијата е напад врз секого. Но, Путин може да преземе ризик ако верува дека ова е единствениот начин да го спаси неговото раководство. И ако се соочи со изгледите за пораз во Украина, може да биде во искушение дополнително да ескалира. Веќе знаеме дека рускиот лидер со децении нема проблем да ги прекрши меѓународните норми. И тој може да ја примени таа логика за употреба на нуклеарно оружје. Оваа недела Путин ја подигна својата нуклеарна подготвеност на повисоко ниво.

4. Дипломатска одлука

„Сега оружјето зборува, но патот кон дијалогот мора секогаш да остане отворен“, рече генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш. Дефинитивно дијалогот продолжува. Францускиот претседател Емануел Макрон разговараше телефонски со Владимир Путин. Дипломатите велат дека се остварени одредени контакти со Москва. На изненадување на многумина, руски и украински претставници се сретнаа на разговори на границата со Белорусија. Тие не постигнаа голем напредок, но договорот за разговор покажува дека Путин се чини дека барем ја прифатил можноста за договорен прекин на огнот.

Клучното прашање е дали Западот може да го понуди она што дипломатите го нарекуваат „излез“, велејќи дека е важно рускиот лидер да знае што треба да се направи за да се укинат западните санкции.

Војната е лоша за Русија. Санкциите почнуваат да ја вознемируваат Москва. Со доаѓањето на ковчезите се зголеми противењето на војната.

Кина интервенираше, туркајќи ја Москва на компромис, предупредувајќи дека ќе престане да купува руска нафта и гас доколку не дојде до деескалација. Така, Путин бара излез.

Во исто време, украинските власти гледаат на континуирано уништување на нивната земја и заклучуваат дека политичкиот компромис може да биде подобар од таква катастрофална загуба на животи. Така дипломатите почнуваат разговори и постигнуваат договор. Да речеме дека Украина го прифаќа рускиот суверенитет над Крим и делови од Донбас. За возврат, Путин ја призна независноста на Украина и нејзиното право да ги продлабочува односите со Европа. Можеби ова не изгледа толку веројатно, но не е логично вакво сценарио да произлезе од урнатините на крвавиот конфликт.

5. Путин е соборен

А што е со самиот Путин? Подготвени сме за каков било резултат“, рече рускиот претседател кога започна инвазијата. Но, што ако резултатот е губење на моќта? Можеби изгледа незамисливо, но светот се промени во последните 24 часа и сите сценарија минуваат низ нашите умови. Сер Лоренс Фридман, професор на Кралскиот колеџ, пред неколку дена напиша: „Колку е поголема веројатноста за промена на режимот во Киев, толку е поголема веројатноста Москва да се промени“.

Што води до оваа изјава? Можеби Путин бара катастрофална војна. Илјадници руски војници ќе загинат во ова сценарио. Во исто време „гризат“ финансиските санкции. Рускиот претседател ја губи поддршката од народот, а во исто време расте опасноста од народен бунт. Тој ги користи внатрешните безбедносни сили на Русија за да ги задуши протестите. Сепак, ова може да стане „бумеранг“ доколку против него се свртат неколку членови на воената, политичката и економската елита на Русија. Западот рече дека ако Путин биде заменет со поумерен лидер, тој ќе укине некои санкции и ќе ги обнови дипломатските односи. Во палатата имаше крвав пуч и Путин беше соборен.

Заклучок: Што и да се случи, светот се промени

Би-Би-Си заклучува: Овие сценарија не се исклучуваат меѓусебно – некои од нив може да се комбинираат за да доведат до различни резултати. Но, како и да се одвива оваа војна, светот се промени. Тој нема да се врати на претходното статус кво. Односите на Русија со остатокот од светот ќе бидат поинакви. Ставот на Европа кон безбедноста е променет. А либералниот поредок, заснован на меѓународното право, можеби повторно ја открил целта на неговото создавање.