Внимание: Екстремно загадување во Скопје! Почнуваат да важат специјални мерки

Скопје повторно и поголемиот дел од Македонија вечерва се обвиени во густа, сива магла измешана со смог од која најмногу печат очите и грлото. Овојпат, состојбата не е само впечаток на граѓаните – Министерството за животна средина официјално потврди дека е надминат прагот на алармирање за загаден воздух и ги активираше специјалните мерки за делови од главниот град.

Податоците од државниот автоматски мониторинг систем покажуваат дека суспендираните ПМ10 честички над два дена по ред ја пробиле границата од 150 микрограми на кубен метар – прагот по кој државата е должна да реагира. Алармот е вклучен во Центар, Гази Баба, Карпош, Лисиче и кај мерното место Ректорат, односно во густо населените, сообраќајно најоптоварени делови на градот, каде чадот од оџаците, старите автомобили и индустриските извори се меша во отровен коктел.

Слика што доаѓа од апликациите за квалитет на воздухот е уште помрачна: сите мерни станици во Скопје во утринските часови регистрираат екстремна загаденост, со индекс „многу нездрав“ и „опасен“ за дишење, а само една станица повремено покажува нешто подобри вредности. За жителите на главниот град тоа значи дека секое излегување надвор е директно изложување на честички кои длабоко навлегуваат во белите дробови и го оптоваруваат срцето и крвните садови.

Во такви услови, Министерството за животна средина воведува пакет мерки насочени кон најранливите категории. На сите работодавци им се препорачува да ги ослободат од работни обврски бремените жени, лицата постари од 60 години, како и граѓаните со хронична астма, прележан срцев удар или мозочен удар, без оглед на возраста. На оние кои мора да работат на отворено им се препорачува смените да им бидат поместени во интервалот од 11 до 17 часот, кога загадувањето вообичаено благо попушта.

Мерките не застануваат само на заштитата на граѓаните. Министерството бара да се засилат вонредните инспекциски надзори кај сите инсталации со А и Б интегрирани еколошки дозволи и елаборати, односно кај поголемите индустриски капацитети, како и тие кои имаат континуиран мониторинг – со јасна порака дека измерените податоци мора да бидат јавно достапни. Истовремено, се најавуваат интензивирани контроли на техничката исправност на возилата, особено дизелите и нерегистрираните, почести контроли на градилиштата и строга забрана за горење на отпад и растителен материјал на отворено.

Но токму тука почнува и револтот на граѓаните. Тие веќе со децении слушаат една иста реченица – „не може преку ноќ да се реши проблемот со загадениот воздух“ – и гледаат како се повторуваат идентични сетови мерки секоја зима, додека статистиката и понатаму нè става на врвот на листите на најзагадени градови. „Изложени сме на отров кој директно влијае на белите дробови, а на терен не гледаме ништо друго освен старите препишани мерки“, сведочат соговорници за 24.mk.

Фрустрацијата дополнително расте од впечатокот дека државата реагира бавно и формално. Министерството, како што пренесуваат медиумите, два дена мерело дали ќе се надмине прагот за аларм, па дури потоа излегло со препораки. Во меѓувреме, Град Скопје се обидува да го рестартира јавниот превоз и да го претстави како алтернатива на автомобилите, но останува горчливиот заклучок од репортажите: без сериозни структурни потези, останува само да заврне или да дувне ветар за воздухот барем привремено да се прочисти.

Прашањето е колку овие „специјални мерки“ навистина ќе се почувствуваат во секојдневието. Дел од работодавците и претходно игнорираа слични препораки за ослободување на ризичните групи од работа, а инспекциските служби со години се соочуваат со ограничен број на инспектори и политички притисоци кога станува збор за поголеми загадувачи. Затоа се создава впечаток дека најсилната мерка и понатаму останува индивидуалната импровизација – да се излезе надвор само кога мора, да се носи маска, да не се проветруваат домовите во најзагадените часови и да се чека следната промена на времето.

Во позадина, пак, стои меѓу она што е пропишано на хартија и она што се случува на терен. На едната страна се специјални мерки, бројки, прагови и соопштенија. На другата – граѓани кои секоја зима повторно ја враќаат истата тема на маса и сè почесто се прашуваат дали борбата против загадувањето е вистински приоритет или уште една сезонска криза што се гаси со препораки и апели.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save