За 25 години Србија ќе изгуби 3.000 села

Во Србија моментално има 4.720 села, а Републичкиот завод за статистика (РЗС) проценува дека до 2050 година од картата ќе исчезнат 3.000 села. Во околу 86 отсто од селата бројот на жители се намалува, а во населените места во Србија денеска близу 200.000 куќи се празни. Нешто поинаков е случајот со планираните 460 села во Војводина, но и тие доживуваат депопулација. Напредуваат селата во кои има добра задруга со десетици вработени. Во таквите села има и мали преработувачки капацитети, каде што се вработуваат луѓе.

Земјоделските аналитичари велат дека нема шанси да преживеат сите 3.000 села на кои им се заканува исчезнување до 2050 година.

„Можат да опстанат и да останат само оние населени места кои се наоѓаат во близина на градовите, кои се поврзани со центрите со добри патишта и имаат добра инфраструктура и капацитети. Оние кои бегаат од градовите се повеќе се преселуваат во некои од овие урбанизирани населби, но ретко и само спорадично се занимаваат со земјоделство“, објаснува Бранислав Гулан. Според податоците на Министерството за рурална грижа на Србија, во последните години биле основани околу 1.100 нови задруги.

„Ова укажува дека е вратен кооперативниот дух. Но – задружниот имот не е конфискуван по Втората светска војна, бидејќи денес сиромашната земја нема повеќе од две милијарди евра да го надомести. Кога секоја нова и стара задруга на село ќе има преработувачка фабрика, тогаш тоа ќе биде добра организација, привлечна за подобар рурален живот. Сега во доделените 2.750 селски куќи има околу 10.000 нови жители и во тој случај ќе има поголем интерес да одат во селата да живеат. Затоа што само така селата ќе ги имаат сите услови за живот како во градот. Добро е што и сега една третина од оние што одат да живеат на село и да добијат куќи се од градовите, бидејќи тие што се преселуваат во тие села имаат шанса да се вработат во тие нови погони. Ќе работат и ќе преработуваат суровини што сами ги произвеле, но и други задруги и подизведувачи“, вели нашиот соговорник.

Претседателот на Сојузот на задруги на Србија, Никола Михаиловиќ, вели дека во периодот на транзиција српските задруги, особено земјоделските задруги се во крајно неповолна положба. „Проблемот со кооперативниот имот не е решен во последните три децении, што е комплициран фактор за успешниот развој на задругите. Потребно е да се истакне дека земјоделските задруги не беа дел од системот за поттикнување на Министерството за земјоделство и Министерството за економија од 2004 до 2012 година, и дека само со донесувањето на Законот за стимулации во земјоделството и руралниот развој во 2013 година беше се изедначи со правата на регистрираните фарми“, истакнува Михаиловиќ.

Тој додава дека поради нерешеното прашање за имотот, земјоделските задруги имаат отежнат пристап до пазарот на капитал, бидејќи практично немаат што да гарантираат. „Недостигот на кредити е ограничувачки фактор за извршување на тековните активности и особено за обезбедување инвестициски фондови за капитални инвестиции во капацитети и опрема во преработувачката индустрија“, вели Михаиловиќ. Според податоците на Стопанската комора на Србија, дури во 1.000 села денеска нема ниту една продавница. За да добијат залихи, жителите треба да патуваат 30 километри до други населени места. Сепак, малото закрепнување на селото се чувствува преку акцијата на Министерството за згрижување на селото.

Министерот Милан Кркобабиќ рече дека во февруари започна новата програма за доделување на рурални куќи со градина. Се очекува во следниот циклус да има околу 5.000 барања за куќи. Досега преку оваа програма се купени вкупно 1.631 куќа за 5.000 лица, од кои 2.250 се деца, во 119 локални самоуправи. Според Кркобабиќ, не е доволно што младите имаат само куќа и градина за да останат да живеат на село, туку дека главно не ги напуштаат оние области каде што можат да преговараат и да одлучуваат за сите прашања поврзани со нивниот живот.

Извор

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save