INFOMAX.MK

Аргентина, втората по големина јужноамериканска земја, утре ќе излезе на гласачки места на кои ќе бидат избрани половина од претставниците на долниот и една третина од претставниците на горниот дом на Националниот конгрес. Бидејќи се одржуваат на половина од неговиот мандат, тие се сметаат за тест за аргентинската поддршка за претседателот Хавиер Милеј.

Сепак, изборите во недела се повеќе од само тоа – тоа се и референдум за американската помош за земјата.

Всушност, американскиот претседател Доналд Трамп јасно им кажа на аргентинските гласачи дека имаат две опции – ако опцијата на Милеј победи, поддршката на САД и нов заем од 20 милијарди долари за стабилизирање на валутата ќе продолжат, а ако тој изгуби – нема да има повеќе помош и поддршка.

„Нема да го губиме времето ако Милеј не победи“

„Нема да го губиме времето“ ако Милеј не победи на изборите, рече Трамп во Белата куќа средината на месецот кога го прими аргентинскиот лидер.

По ваквите изјави, аргентинската опозиција го обвини својот претседател за предавство, а американскиот за изнуда и колонијализам. Ројтерс истакнува дека оваа понуда на Трамп „го разгоре огнот“ во Аргентина, каде што сега се зборува за „американско влијание врз изборите“, што ја зголеми поддршката за опозицијата и меѓу националистите.

Поддржете само сојузници
Би-Би-Си и Гардијан го сметаат пристапот на Трамп за класична реалполитика – поддршка само за сојузници, но предупредуваат дека ова би можело да доведе до нестабилност ако опозицијата победи, бидејќи новата влада би можела да ја отфрли американската помош и да се сврти кон Кина или ЕУ.

Милеј не се справува баш најдобро пред изборите. На почетокот на септември, тој доживеа неуспех на покраинските избори во Буенос Аирес, важен тест за популарноста на неговата либертаријанска партија пред овие парламентарни избори.

Неговата неодамна основана партија „Ла Либертад Аванза“ освои само 34 проценти од гласовите во најголемата покраина во Аргентина, тесно губејќи од перонистичката опозиција предводена од поранешната претседателка Кристина Фернандез де Кирхнер, која освои 47 проценти од гласовите.

Моторна пила
Милеј беше популарен на почетокот на неговиот претседателски мандат, кој започна со ненадејни економски реформи и драстични намалувања на владините трошоци. Тој го намали бројот на министерства, укина или спои бројни агенции и отпушти голем број јавни службеници.

Во првите десет месеци од неговиот мандат, вкупните владини расходи (без каматата на долгот) беа намалени за речиси 30 проценти. Тој укина бројни субвенции за енергија, транспорт и целосно ги укина или ограничи социјалните програми.

Го либерализираше пазарот со голем дерегулаторен декрет и, меѓу другото, ги укина законските ограничувања за кирија што ги штитеа сиромашните Аргентинци. Првично, имаше макроекономска стабилизација – помал дефицит и пониска инфлација. Тој го окарактеризира својот начин на работа како „моторна пила“ за остри намалувања и драстични промени.

Кредитниот рејтинг на земјата се зголеми, но цената беше рецесија што ги погоди најранливите.

Три општи штрајкови
Во јавниот сектор (наставници, државни службеници), реалните плати се намалија за 15 проценти, додека во приватниот сектор се зголемија за околу три проценти. Но, проблемот е што околу 60 проценти од Аргентинците добиваат плата или социјална помош од државата. Откако Милеј дојде на власт, беа организирани три општи штрајкови, но без голем ефект.

Поддршката на анкетите за Милеј е околу 50 проценти, но поларизацијата расте – богатите и младите ги поддржуваат реформите, додека работничката класа тврди дека тие се премногу брзи и на штета на сиромашните. Еден од најпочитуваните економски аналитичари во Аргентина, Аугустин Салвија од Католичкиот универзитет во Буенос Аирес, Аргентина, вели дека статистиката крие многу.

„Ако на тоа ги додадете сите привремени работни места без социјално осигурување и со многу ниски плати, невработеноста во Аргентина не е само околу 7 проценти, туку се искачува на 30 позиции. Не се 20 проценти од луѓето кои се сиромашни, туку речиси половина од населението.“

Нема простор за понатаму
Повеќето макроекономисти во светот веруваат дека Милеј ги надминал очекувањата во првите две години од неговиот мандат, но се плашат дека нема простор за продолжување на таквите политики. „Постои ограничување за тоа колку долго можете да ги намалите јавните трошоци. Во одреден момент сакате економијата повторно да почне да расте“, вели Кимберли Сперфехтер од Капитал Економикс.

Во недела се избираат 127 пратеници во Долниот дом, што претставува половина од вкупниот број од 257 пратеници, и 24 сенатори во Горниот дом, што претставува една третина од вкупно 72 сенаторски места.

Според анкетите, кои не се премногу сигурни во Аргентина, партијата на претседателот Милеј би можела да освои најмногу гласови, но би морала да формира трајна или ад хок коалиција за да ги продолжи реформите. Најреалниот исход е дека Милеј ќе има доволно силна опозиција за да одложи одредени закони и реформи.