„Крај на распадот на Југославија таму каде што започна, во Косово“

Стратегијата на постепено приближување на спротивставените ставови и мислења е патоказ што треба да се користи за решавање на деценискиот спор меѓу Косово и Србија.

Долгорочно, ваквиот пристап би придонел за стабилизација на целиот Западен Балкан, пишува денеска Гласот на Америка.

Ова се предлозите претставени во новообјавениот извештај „Од криза до конвергенција – стратегија за борба против нестабилноста на Балканот на нејзиниот извор“, претставен од Факултетот за напредни меѓународни студии на Универзитетот Џон Хопкинс и Центарот Вилсон, кој е еден од американските престижни академски институции.

Според текстот, извештајот, чиј автор се експерти од повеќе земји, нуди стратегија за пресврт – не само, како што се оценува, во врска со вознемирувачкото влошување на ситуацијата на Балканот, туку и со растечкото руско и кинеско влијание во регион.

„Во срцето на стратегијата е јасен аргумент: тридеценискиот распад на Југославија треба да заврши таму каде што започна – во Косово. Ова исто така важи и за тековната криза во Босна и Херцеговина. Американските санкции воведени на почетокот на јануари, дури и ако „се шири на поширок опсег на корумпирани фигури во земјата нема да ја реши повеќедецениската и неодржлива парализа на Босна“, се вели во извештајот.

Беше прецизирано дека признавањето на независноста на Косово од страна на четири членки на Северноатлантскиот договор (НАТО) кои се уште не го сториле тоа (Шпанија, Словачка, Романија и Грција) ќе придонесе за трансформација на дијалогот, кој се проценува дека е на изумирање, како и целиот регион вклучително и Босна и Херцеговина.

„Не е лесно да се убедат тие четири земји-членки на НАТО, како и петтата – Кипар, кој е членка на Европската унија, но не и на Алијансата.

Ќе бидат потребни решителни напори на администрацијата на американскиот претседател Џозеф Бајден, во тандем со клучните сојузници, за да се убедат земјите кои не ја признаваат независноста на Косово да ја променат својата позиција. Креаторите на политики преку Атлантикот ќе инвестираат во потфатот само ако се убедени во неопходноста, пошироките придобивки и одржливоста на таквиот пристап – и ако прифатат дека нивниот сегашен пристап нема да функционира“, се вели во документот.

Наместо да се врши притисок врз страните кои не се подготвени да го признаат Косово, извештајот се залага за стратегија на приближување или конвергенција на позициите на тие земји со мнозински пристап за кој се залагаат Европската унија и Северноатлантската алијанса. Ова, како што се наведува, би можело да се постигне доколку Западот дефинира заеднички став за Косово.

Оваа теза се заснова на тврдењето дека напредокот на Балканот зависи од тоа дали Србија ќе прифати воспоставување ред во регионот врз основа на западните вредности.

„Во случајот со Србија, тоа зависи од односот на земјите што не го признаа Косово кон тоа прашање. Накратко, европските земји кои не го признаа тоа, како и оние што го признаа – се клучот за регионалната стабилност.

Еден од потенцијално успешните методи е идентификација и спроведување на процедури кои, како што е најавено, не претставуваат признавање на независноста, но го намалуваат влијанието на Србија и им сигнализираат на Белград и Приштина за можна промена на ставовите на земјите кои не го признаваат Косово.“

Според Гласот на Америка, се алудира на соработка и дијалог со Грција, една од петте земји-членки на ЕУ, која меѓународната заедница ја смета за прва која се откажа од својот став за непризнавање на независноста на Косово.

Исто така, дел од вниманието на извештајот е насочено и кон напредокот на Косово кон членството во НАТО.

„Тоа би придонело бројот на земји чиешто признавање е потребно да се намали на четири. Со ова се изоставува Кипар – земјата која барем ќе биде решена да направи чекор кон признавање на независноста на Косово. Во исто време во приказната е воведена и Велика Британија, земја која важи за еден од најважните поддржувачи на независноста на Косово. Во исто време, тоа испраќа силна одвратна порака до руските и српските авантуристи во регионот“, се вели во извештајот.

Објаснувајќи ја улогата и важноста на отворањето на патот за Косово кон НАТО, авторите посочуваат дека, според нив, тоа ќе ја елиминира моменталната предност што Србија ја има во однос на соседите и во однос на САД и Европската унија.

Наместо тоа, балансот ќе им овозможи на Белград и Приштина да преговараат за единствено решение на спорот што ќе придонесе за стабилизација: меѓусебно признавање засновано на целосно суверена, унитарна и функционална Република Косово, со целосна заштита на заедницата на косовските Срби. –

„Колку е поинтегриран северот на Косово во кој доминираат Срби, толку е помалку остварлива каква било унија на Косово и Албанија или евентуална поделба – трајна пречка за голема Албанија и голема Србија“, се вели во извештајот.

Како што посочуваат, ова ќе го направи Косово бариера за етно-територијалните аспирации и етно-националните субверзии промовирани од Москва и Пекинг, наместо упориште што го користи Русија за дестабилизација, а Кина за проширување на своето политичко влијание.

Исто така, како што наведоа, зајакнувањето на единството во сојузот на западните земји би било најдобар начин да се тестира подготвеноста на Унгарија да го промовира и заштити режимот на српскиот претседател Александар Вучиќ, кој е означен како нелибералeн, вклучително и мешањето на Будимпешта во внатрешните работи на Босна и Херцеговина.

Беше посочено и дека без предностите и можностите за водење изолационистичка политика над Косово, ќе се смени стратешката пресметка на Белград.

„Ветото на Русија и Кина за Косово во Советот за безбедност на ОН ќе биде од занемарлива вредност за она што Белград го смета за голем политички и безбедносен предизвик. Режимот на Вучиќ повеќе нема да може да води кампања за независност на Косово или да го користи Косово за унапредување на српската идеологија, да се избегне одговорноста за нападот на режимот врз демократскиот поредок“, се вели во текстот, истакнувајќи дека не треба експлицитно да се бара од Белград да ја признае независноста на Косово.

„Стратегијата за конвергенција може да се започне брзо, со потези кои не претставуваат признавање на независноста на Косово, но можат да обезбедат брз поттик за дијалогот предводен од ЕУ меѓу Србија и Косово“, се вели во документот кој се смета за дополна на трансатланската мисија, вклучително и напорите за одвраќање од руската агресија во Украина.

„Рускиот претседател Владимир Путин постојано го користи Косово како изговор и рационализација за анексијата на Крим од Москва. Заедничката позиција на Запад за Косово ги отфрла неоснованите тврдења за Украина и ја ограничува руската дестабилизација на Босна и Херцеговина, а не обратно“, се наведува во текстот.

Авторите, исто така, заклучуваат дека, предводена од администрацијата на Бајден, конвергенцијата го зајакнува Брисел, овозможувајќи и на Европската унија, како што се наведува, конечно да ја одигра својата улога во завршувањето на тридецениската југословенска драма.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save