INFOMAX.MK

Денес почнувам со нов серијал. Го нареков “Македонски национални светилници“. Во серијалот ќе се бавам со Разловечкото востание(1876г.), Македонското востание(1878г.) и со македонските револуционери, апостоли и војводи кои ги иницирале, организирале и дигнале овие востанија во 70-тите години од 19-от век, а секако ќе ги претставам и анализирам симболите и актите на овие востанија.

Збор-два за Дедо Иљо Малешевски, крстен како Илија Марков, познат е и како Иљо Војвода.
Познат ајдутин, храбар војвода и голем македонски револуционер.
Како водач на ајдудтска чета дејствува во Малешевијата, на Пирин и на Рила.
Со своја чета учествувал во Кримската војна(1853 – 1856).
Учесник е и во Белградската буна(1862), во Српско – Турската и во Руско – Турската војна(1876 – 878).
На 80 годишна возраст учествува и во Српско – Бугарската војна во 1885г.
Сепак, најзначајна негова револуционерна дејност е иницирањето, организирањето и изведувањето на Разловечкото востание(1876г.) и Македонското востание(1878/9г.)
Бил познат како голем борец и бескомпромисен храбар ајдутин кој со своите соборци ги растурал турските разбојнички чети. Имал постојана чета од 15-20 борци, сив барјак, бајрактар(Стојмен), и личен печат со текст “Капитан Иљо Марков“.

Да го претставам и Димитар Поп Георгиев – Беровски. Познат и голем македонски револуционер и просветен деец, родум од Берово. Познат е како иницијатор и организатор на Разловечкото востание(мај 1876г.) и Македонското кресненско востание(17 октомври 1878г.). Школуван и образовен Македонец, кој се школувал на Духовната семенарија во одеса(1858 – 1861г.), а подоцна, во Белград се здобил и со воено образование.

Против Турците се бори како член на српската востаничка војска, во 1862г. кога Белград е бомбардиран. Кога се вратил во Берово, работел како учител и зема активно учество во борбата против Цариградската патријаршија. Прогонуван е од грчкиот владика и оди во Солун, каде во 1975г. го создава Тајниот револуционерен комитет, а следната година, заедно со поп Стојан од село Разловци, најпрвин прави заговоренички круг, а потоа припрема дигање на востание, што и се случило истата година во мај, кога е дигнато познатото Разловечко востание(1876г.)
Подоцна Беровски се вклучува во одредот на Дедо Иљо Малешевски и ќе учествува во Руско-Турската војна(1877-78).
Активно учествува и во Македонското востание(1878г.), како началник на востаничкиот штаб.
Учесник е и во Српско – Бугарската војна(1885г.).
Од 1895г. е во редовите на Македонската револуционерна организација и е близок соработник на Гоце Делчев.

Ајде сега да се потсетиме: Годинава изминуваат 146 години од дигањето на Разловечкото востание(1976г.) и 144 години од Македонското кресненско востание(1878г.). Денес накратко за Разловечкото востание.
Разловечкото востание, било свесно подготвувана и планирана подолго време револуционерна акција на македонскиот народ од Малешевијата и пошироко во Источна Македонија. Негови организатори, покрај Димитар Поп Георгиев – Беровски и Дедо Иљо Малешевски, се и поп Стојан Разловски(од с.Разловци, Пијанечко), Костадин Иљов Карчевски, с.Берово, Малешевско) и други нивни соработници.

Треба да знаеме дека Пијанечкиот и малешевскиот крај одамна биле познати по својата слободољубивост и бунтовност. По нивните планини и села се движеле четите на Дедо Иљо малешевски, Румена војвода, Војводата Цоне Дончев и др. Во 50-тие и 60-тите години од 19-от век. Не постоела малешевска куќа што не пратиле свој домаќин, син или брат, по малешевските планини, Голак, Пирин, Плачковица, Осогово, Рила. Не случајно кога во 70-тите години од 19-от век, кога се засилиле револуционерните движења на Балканот, овде, во Малешевијата и Пијанец, тоа прераснало во општонародно востание.

Факт е дека ова востание просторно ограничено(регионално), а временски е краткотрајно, бидејќи плановите биле да се востане само територијата на Источна Македонија – избувнало во Пијанечкиот крај, и требало да се прошири во Малешевијата, па кон Струмичко, Радовишко, Мелничко до реката Струма, Штипско, Кочанско и до Петричко и Мелничко до реката Струма. Тој процес започнал, но бил прекинат, поради, недоволно востанат број на востаници и доаѓање и концентрација на голем број турски аскер и башибозук на наведената територија.
Но, политичкиот момент и социјалниот карактер на востанието биле успешни. Политичкиот се гледа во целите на востанието и стремеж кон национална слобода и кон политичко(државно) обликување на таа слобода. Социјалниот карактер го изразувал големото незадоволство на македонското население и неговата борба против социјалната и економската онеправданост од страна на Османлискиот режим и во целта таа да се укине.
Востанието е водено за општомакедонски цели и под црвено востаничко знаме. На црвеното знаме имало жолто поле во кое бил извезен црвен лав Знамето имало натпис “Македонија“ и “на 8 мај 1877“. На него биле прикачени две ленти: На едната испишано “Станете“, а на другата “Да ви освобода“.

Сепак, фактите дека на почетокот турските војници и населението од тој крај биле разоружани и раскажувањата за храбрите акции на востаниците на чело со војводите Дедо Иљо Малешевски и Димитар Поп Георгиев – Беровски, зборуваат дека ова востание е значаен чекор напред во вклучувањето на македонскиот народ во следните револуционерните и народно-ослободителните движења во Македонија, за време на Источната криза и подоцна.
Повеќе од јасно е дека Разловечкото востание е настан со чист македонски карактер.
Тоа е подигнато од внатрешни причини(економска и социјална потчинетост на македонскиот народ). Изведено е со внатрешни сили, македонски револуционери и тајни кружоци(Разловци, Берово, Солун). Тоа нема никаква врска со Априлското востание во Бугарија.

Разловечкото востание го означува почетокот на социјално-политичкото движење во Македонија.
Ослободителниот, социјалниот и националниот карактер на востанието произлегува од поставените цели, средствата за нивно остварување и симболите под кои се водело.

Сотир Костов