Малески: Најлоша опција е да се прекинат преговорите со Бугарија
Најдобро беше преку преговори меѓу политичките лидери на двете земји да се избегне бугарското вето пред повеќе од две години. Затоа што искуството, дури и нашето, вели дека штом две земји ќе се скараат поради вето, излезот е многу тежок, вели првиот министер за надворешни работи на Македонија, Денко Малески.
Но, македонските политичари, кои тргнаа на патот на нормализирање на односите со Бугарија и го потпишаа Договорот за пријателство и добрососедство, мораа да останат доследни на потпишаното. Наместо тоа, во моментот кога им стана јасно дека „заедничката историја“ всушност значи „заедничка историја“, тие се повлекоа по вербалните напади на бугарските националисти и антибугарското расположение во Македонија.
Дома, лавина незадоволство од сите страни го блокираше патот напред со резолуција во македонскиот парламент со која се негира оваа точка од договорот, тврдејќи дека македонската историја нема никаква врска со бугарската историја. Неискажаните размислувања на претседателот за Гоце Делчев и копретседателот на историската комисија за некои од начините на пишување на нашата историја само ја разбрануваа јавноста. Политичарите и историчарите набрзо почнаа да ја префрлаат вината.
Првите побараа од историчарите да го отворат патот кон ЕУ, но беа обвинети за „темната сенка на политиката за науката која сè уште доминира во минатото“. „Темните сенки“ на идеологизираната наука за современата македонска политика не доаѓаа во предвид.
Извештајот, кој вчера го усвои Европскиот парламент, зборува за историско помирување и „заедничка историја“ меѓу Македонија и Бугарија. Кај нас тоа се доживува исклучиво како резултат на притисокот што го врши Бугарија да се толкува историјата на бугарски јазик. Забораваме дека со истиот аргумент се спротивставивме на одлуките во спорот со Грција, имено дека под грчки притисок историјата се толкуваше на грчки начин. Подоцна се покажа дека европската и светската научна мисла античка Македонија ја гледа како дел од хеленскиот свет, а не како дел од историјата на нашата млада словенска нација. Дали е можно и овој пат да се згрешат? Имено, дека според западните книги од кои се образуваат денешните европски политичари, двата одделни народи, македонскиот и бугарскиот, сепак имале некаква „заедничка историја“?
Грција не дозволи членство во НАТО и преговори со ЕУ додека не се реши целосно и детално спорот за името и историјата. Бугарија денеска, поради меѓународниот притисок во драматично изменетата геополитика на светот, се чини дека е под сериозен притисок да го укине ветото со гаранции дека нивната резолуција и другите документи ќе бидат преговарани како услов за влез во ЕУ. Нашиот избор е да чекаме Бугарија, под меѓународен притисок, да го укине ветото, што е малку веројатно, или да се согласи и да продолжи со билатералните преговори, паралелно со преговорите за членство во ЕУ.
Ако се согласиме на преговори, нашата почетна точка ќе биде нашата резолуција на парламентот и нашите документи. Ова ќе биде ставот на Бугарија: нивната резолуција и нивните документи. Двете резолуции, како што знаеме, меѓусебно се исклучуваат и не нудат решение. Десет години, колку што ни требаат за полноправно членство, се долг период во политиката. Толку долго што велат дека во сите напишани книги никој не знаел каков ќе биде светот за десет години. Ако е така, најлошото нешто што може да им се случи на двете страни, дури и по десет години, е да не се помести ни милиметар пред спротивставените резолуции за прашањето за историјата. Потоа, реформирано со поддршка од европските фондови, можеме да кажеме „не“ за членството во ЕУ, опција која треба да биде вклучена во заедничкиот документ, доколку биде потпишан. Да останеме на едно место и да не разговараме со ЕУ и Бугарија е најлошата опција за нашата држава, пишува Малески.
