INFOMAX.MK

Охрабрен од неговата убедлива изборна победа, унгарскиот премиер Виктор Орбан ги зголеми влоговите во неговите многубројни борби со Европската унија – почнувајќи од либералните демократски права до врските со Русија додека таа води војна против Украина.

Прекршувајќи ги односите со ЕУ, која бара од земјите-членки да се спротивстават на барањето на Москва за плаќање на руски гас во рубљи, 58-годишниот десничар рече дека Будимпешта може да плаќа и во руска валута.

Еве што е загрозено во битките меѓу 27-члената ЕУ и Орбан, што следно ќе направи блокот и колку долго тоа ќе трае.

Во што е проблемот?

При претставувањето на плановите за неговиот нов мандат, Орбан рече дека Будимпешта нема да го промени својот став за родовите прашања и покрај критиките на ЕУ дека тој ги ограничил правата на хомосексуалците.

За 12 години на власт, Орбан, исто така, ги заостри ограничувањата на медиумите, академиците, политичката опозиција, невладините организации и мигрантите – таквите политики не се соочуваат со либералните демократски начела на ЕУ.

Американското застапување за правата Фридом Хаус ја класифицира Унгарија како „делумно слободна“, единствената земја од ЕУ што не спаѓа под категоријата „слободна“, и е на исто ниво со Украина, Тунис и Индија.

Транспаренси интернешнал ја рангира Унгарија на 73-то место од 180 земји на глобално ниво според нејзиниот индекс на перцепција на корупцијата, а Бугарија е единствената земја од ЕУ што заостанува.

Организацијата за безбедност и соработка во Европа соопшти дека гласањето на 3 април било слободно, но не фер, „оцрнето со отсуството на еднаквоста“ и непотребни предности за Фидес.

Што направи ЕУ досега?

Наведувајќи ја корупцијата, извршната Европска комисија на ЕУ – задолжена да го почитува законот низ земјите-членки – го блокираше пристапот до 7,2 милијарди евра наменети за Унгарија за да им помогне на економиите во борбата со пандемијата.

„Тоа нема да биде платено во догледна иднина“, изјави дипломат на ЕУ.

Најистакнатата алатка на ЕУ досега за поширока заштита на владеењето на правото е позната како „член 7“ и предвидува максимална казна со одземање на правото на една земја да гласа за прашања што го засегаат целиот блок.

Но, тоа се покажа како неефикасно бидејќи националистичките сојузници на Орбан во Полска ја забранија потребната едногласност на сите други земји-членки.

Додека Варшава и Будимпешта продолжуваат по свое, битките на ЕУ со националистичките владетели кои ја нарушуваат нејзината кохезија одвнатре се појавија како егзистенцијален предизвик на исто ниво со борбата против пандемијата, климатските промени и напорните врски со Кина и Русија.

Што може да направи повеќе?

„Има мала надеж дека ќе има некаков апетит од владата да започне повторно да ја воспоставува демократијата“, рече француската пратеничка на ЕУ, Гвендолин Делбос-Корфилд, додавајќи дека ЕУ треба да ескалира со својот одговор.

Блокот сега ќе ги засили напорите за намалување на средствата за Унгарија.

Комисијата со седиште во Брисел најави лансирање на нова алатка за санкции што може да го блокира пристапот на Унгарија до сите пари од нејзиниот буџет за 2021-2027 година во вкупна вредност од 1,1 трилиони евра.

Механизам за условеност

Надвор од продолжувањето на притисокот врз Унгарија, постои мала надеж дека Варшава ќе ја отклучи казната од член 7, иако лукавиот став на Будимпешта во однос на Русија сега го затегна сојузот на Орбан со полската влада.

Новиот, таканаречен „механизам за условеност“ за блокирање на пристапот до готовина на ЕУ за оние што ги прекршуваат законите допрва треба да се тестира. Не е јасно како точно би функционирал, бидејќи е доволно нејасно пропишано за да се вклучат Орбан и Варшава.

Европскиот комесар за буџет Јоханес Хан рече дека на Брисел ќе му бидат потребни 6-9 месеци пред да предложи земјите од ЕУ да одобрат намалување на парите за Унгарија. Тој одби да каже колку Унгарија точно може да загуби, а други официјални лица рекоа дека тоа ќе се случи само со постепени чекори.

Земјите-членки ќе имаат рок до три месеци да ја усвојат препораката со квалификувано мнозинство наместо со едногласност.

Тоа значи дека изрекувањето на казната би било полесно овој пат и земјите, вклучително и Германија и Франција, би биле под притисок да ги покажат своите вистински бои, наместо да се кријат зад блокираните санкции на Варшава кон Будимпешта.

Извор: Ројтерс