Страв од враќање на инфлацијата: Централните банки предупредуваат на опасните последици од зголемувањето на цените

Централните банки ширум светот го вклучија алармот за заканата од нови бранови на инфлација, предупредувајќи за длабоките лузни што постпандемиските зголемувања на цените ги оставија врз домаќинствата.

Банката за меѓународни порамнувања (БИС) во својот годишен извештај наведува дека домаќинствата во 29 развиени и пазари во развој очекуваат инфлација од околу 8% во следните 12 месеци – значително над сегашниот просек од 2,4%.

Таквиот јаз се заканува дека инфлаторните очекувања „излегуваат од контрола“ во однос на целите на централните банки, бидејќи домаќинствата и компаниите можат бурно да реагираат на идните скокови на цените со барање повисоки плати и зголемување на цените, со што влегуваат во опасен инфлаторен циклус.

„Домаќинствата се многу погодени од неодамнешните искуства со инфлацијата; кога станува збор за инфлаторните очекувања, важи изреката „еден се изгорува, еден се лади““, рече Хјун Сонг Шин, раководител на монетарното и економското одделение на BIS.

„Познато е дека анкетите за очекувањата на домаќинствата честопати ја преценуваат реалната инфлација. Но, ако таа перцепција се претвори во однесување, може да има значително влијание врз економијата.“

Иако централните банки почнаа да ги намалуваат каматните стапки откако најлошиот дел од бранот на инфлација стивна, наследството од постпандемиските зголемувања на цените продолжува да предизвикува нервоза. Според прогнозите на ММФ, инфлацијата во развиените земји треба да падне на 2,2% следната година (од над 7% во 2022 година), додека во земјите во развој ќе падне на 4,6%, од речиси 10% таа година.

Но, причините за инфлацијата сè уште се присутни – вклучувајќи го и зголемувањето на цените на енергијата по руската инвазија на Украина и зголемувањето на вредноста на суровините. Дополнителна закана е трговската војна што ја започна претседателот Доналд Трамп, особено во САД, каде што Федералните резерви ги одржуваат каматните стапки непроменети поради можни дополнителни зголемувања на цените предизвикани од највисоките царини во последниве децении.

БИС предупредува дека дури и привремените скокови на инфлацијата можат да станат потрајни ако предизвикаат зголемување на инфлациските очекувања. Извештајот понатаму укажува дека фактори како што се стареењето на населението, климатските промени, геополитичките тензии и намалената флексибилност на понудата може да придонесат за понестабилно економско опкружување, правејќи го водењето на монетарната политика значително посложено.

„Домаќинствата, особено, може да покажат помала толеранција за нови зголемувања на цените и намалување на реалните плати, со оглед на скокот на трошоците за живот по пандемијата“, предупредува Агустин Карстенс, генерален директор на БИС.

„Доколку има знаци дека очекувањата за инфлација се надвор од контрола, централните банки мора да реагираат брзо и решително. Неизвесноста околу времето и обемот на новите тарифи дополнително ја комплицира задачата.“

Претседателот на Федералните резерви, Џером Пауел, исто така, истакна дека сеќавањата на луѓето за инфлацијата по Ковид би можеле да ја отежнат борбата против зголемувањето на цените уште повеќе. Тој рече дека креаторите на политиките претходно верувале дека тарифите на Трамп ќе бидат еднократен шок, но дека сега, со оглед на инфлациското наследство, нивното потенцијално долгорочно влијание треба да се разгледа повнимателно.

Откако американскиот претседател Доналд Трамп објави „реципрочни“ тарифи на 2 април, очекувањата за инфлација меѓу американските домаќинства нагло се зголемија, според истражувањето на Универзитетот во Мичиген – до нивоа последен пат видени на почетокот на 1990-тите.

Иако очекувањата подоцна малку се намалија по ублажувањето на трговските тензии меѓу САД и Кина, тие сè уште се далеку над целното ниво од 2% на Федералните резерви. Сепак, пазарните индикатори покажуваат дека очекувањата на инвеститорите сè уште се „закотвени“, според Федералните резерви.

На последниот состанок, Банката на Англија, исто така, предупреди на ризиците од „зголемени“ инфлаторни очекувања кај домаќинствата и бизнисите, а дополнителна неизвесност создава потенцијален шок на пазарот на нафта поради конфликтот на Блискиот Исток.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save