Дигиталните валути се едни од современите финансиски иновации, а безготовинските плаќања стануваат сè попопуларни во светот.

Во некои земји, луѓето постепено ја напуштаат готовината и целосно се префрлаат на електронски плаќања.

Овој процес се одвива и во Шведска, па во 2017 година нејзината централна банка Риксбанк започна проект за создавање национална дигитална валута наречена е-круна.

Риксбанк јасно стави до знаење дека е-круната нема намера да ја замени готовината и дека ќе остане во оптек се додека има побарувачка. Бидејќи шведските граѓани се повеќе ја напуштаат готовината и користат електронски средства за плаќање, се смета дека дигиталната валута надгледувана од централната државна банка е неопходна за да продолжи да се одржува безбеден и ефикасен начин на плаќање.

Важно е да се нагласи дека е-круната не е криптовалута, како биткоинот. Тоа не е ниту посебна валута. Постојат неколку причини за ова.

Иако биткоинот и сличните инструменти се создадени за да дејствуваат како средство за плаќање, повеќето луѓе ги купуваа како шпекулативни средства или складиште на вредност. Во пракса, криптовалутите не се добри како средство за плаќање бидејќи нивната вредност многу варира на дневна, неделна и месечна основа. Поновите верзии на криптовалути се стабилни криптовалути, кои се поврзани со вредноста на друго средство или дури и со стандардна валута. Тоа може да биде злато, но и долар, евро или некоја друга валута. Идејата е да се намали нестабилноста, т.е. големите промени во вредноста на криптовалутите, што ги прави многу постабилни и поудобни за извршување на функцијата за плаќање, а не само за инвестирање. Ова е потенцијален начин криптовалутите да бидат подобри како средство за плаќање и размена отколку што се сега.

Во овој случај, оној што ја издава криптовалутата поседува одредена сума на средства за кои е врзана криптовалутата, на пр. злато или долар, и издава пропорционален износ на стабилна криптовалута. Овој тип на криптовалути планира да лансира Facebook, т.е. Мета (новото име на компанијата).

Е-круната е замислена како дигитална валута на централната банка која ќе ја издава и гарантира Централната банка на Шведска Риксбанк. Ќе влезе во билансот на централната банка исто како банкнотите и монетите во оптек. Тоа значи дека е-круната не би била нова валута, туку само дигитална верзија на шведската национална валута, круната, а истите законски обврски што Риксбанк ги има кон круната би важеле и за е-круната. Риксбанк гарантира стабилна вредност на круната, а истата обврска би важела и за е-круната.

Криптовалутите како биткоинот работат на блокчејн технологија која може да се користи и за е-круната. Сепак, ова е само едно од технолошките решенија кои Riksbank ги тестира.

Минатата година, тестирањето започна во соработка со Accenture, компанија специјализирана за различни ИТ решенија и консалтинг. Проектот се одвива многу бавно и претпазливо, но некои работи се веќе познати.

Е-круната најверојатно ќе биде издадена во форма на токен. Ова значи дека ќе сподели цела низа функции со физичките банкноти. Како и кај банкнотите, само Риксбанк може да креира и издава е-круни. Во техничка смисла, е-круната е регулирана со сертификат. Го издава Риксбанк, а како и кај банкнотите, државата е гарант за вредноста на е-круната. Секој токен има одредена вредност, но додека банкнотите имаат стандардни деноминации, вредноста на токенот може да варира.

Самата структура на финансискиот систем не треба многу да се менува. Банките и другите финансиски институции се замислени како дистрибутери и автентикатори на токени. Во овој случај, централната банка служи само како издавач и ја гарантира вредноста на токенот, слично на стандардната форма на пари. Но, банките и другите финансиски институции не би можеле да „создадат“ нови токени, што би ја направило контролата на централната банка врз количината на пари многу поголема отколку кај обичните пари.

Шведска не е единствената земја во светот која размислува за воведување на дигитална валута на централната банка. Нигерија и Бахамите веќе воведоа една верзија на дигитални национални пари, а блиску до воведување се десетина земји во светот, освен Шведска. Кина ја истражува можноста за воведување дигитална национална валута од 2014 година, а многу блиску до воведувањето се Јужна Кореја, Тајланд, Јужна Африка, Обединетите Арапски Емирати, Саудиска Арабија, Украина и Литванија. ФЕД на САД заостанува во овој светски тренд, па дури деновиве почна дебатата за воведување на еден вид е-долар, национална дигитална валута на САД.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save