70 години конфликт Кина и Тајван: Како започна, а до каде дојде

70 години конфликт Кина и Тајван.

Многу луѓе во Тајван се сметаат себеси за посебна нација.Посетата на претседателката на американскиот Претставнички дом Ненси Пелоси на Тајван доведе до нов пораст на тензиите меѓу Кина, Тајван и американските сојузници на Тајван. Ова е конфликт кој постојано тлее, а започнал пред повеќе од 70 години.

Народна Република Кина го смета Тајван за отцепена провинција која порано или подоцна мора да и се врати на Кина. Сепак, многу Тајванци, по седумдесет години одвојување, почнаа да се сметаат себеси за посебен народ, а нивниот остров за посебна земја, иако сè уште нема прогласено независност, но се смета себеси за легитимен наследник на цела Кина.

Која е историската позадина на конфликтот?
Првите познати доселеници во Тајван биле австронезиски племиња за кои се смета дека дошле од денешна јужна Кина.
Островот се појавил во кинеските записи, според некои извори, во 239 година од нашата ера, кога кинескиот император испратил експедициска сила да ја истражи областа – со овој факт Пекинг го оправдува своето право да го поседува овој остров.
За релативно краток временски период, од 1624 до 1661 година, Тајван бил холандска колонија, а потоа, од 1683 до 1895 година, бил под контрола на кинеската династија Кинг.

Во исто време, во 17 век, значителен број мигранти од Кина почнале да пристигнуваат во Тајван, луѓето бегаа од немири и сиромаштија. Повеќето од нив биле Хокло Кинези од Фуџијан или Хака Кинези, главно од Гуангдонг. Нивните потомци моментално ја формираат најголемата демографска група на островот.
Во 1895 година, по првата кинеско-јапонска војна, владата на Кинг мораше да и го отстапи Тајван на Јапонија. Како резултат на Втората светска војна, Јапонија се откажа од контролата на територијата одземена од Кина. Република Кина – еден од победниците во војната – почна да владее со Тајван со согласност на нејзините сојузници, САД и Велика Британија.

Но, тогаш во Кина избувна граѓанска војна меѓу националната влада на партијата Куоминтанг, предводена од Чианг Кај Шек, и трупите на Комунистичката партија на Кина, предводена од Мао Це Тунг. Куоминтанг беше поразен. Во 1949 година, Чианг Каи Шек и неговите поддржувачи – околу еден и пол милион луѓе вкупно – избегаа во Тајван. Тој воспостави влада во егзил таму и владееше со неа во следните 25 години.

Кинезите од копното, кои побегнаа со Чианг Каи-шек, доминираа со тајванската политика долги години, иако сочинуваа само 14% од населението.
По Чан, на власт во Тајван дојде неговиот син Џианг Џинггуо, познат и како Николај Владимирович Елизаров. Во младоста бил испратен да студира во Москва, живеел со сестрата на Ленин, учествувал во колективизација, па дури и некое време работел во машинска продавница во фабриката Уралмаш, а бил уапсен во 1937 година.
Во истата 1937 година, Џијанг Џинггуо се вратил во својата татковина со неговата советска сопруга (во Тајван го добила името Џијанг Фанлианг).

Џијанг Џинггуо се одликуваше со отвореност и демократско однесување. Како министер за внатрешни работи во владата на неговиот татко во Тајван, тој задуши неколку обиди за комунистички бунтови.

По смртта на неговиот татко, тој прво го водеше Куоминтанг, а потоа во 1978 година стана претседател на Тајван и беше избран во два последователни мандати до неговата смрт во 1988 година. Под него, Тајван претрпе демократски реформи, иако владата остана генерално авторитарна.
Џијанг Џинггуо беше наследен од неговиот поранешен потпретседател Ли Тенгхуи. Го нарекуваат „таткото на тајванската демократија“. Спроведе уставни реформи, а во 2000 година, за прв пат, во земјата беше избран претседател кој не беше член на партијата Куоминтанг, Чен Шуи-биан.

Кој го признава Тајван?
Постои несогласување и конфузија за тоа што е Тајван. Островот има свој устав, демократски избрани лидери и армија од околу 300.000 луѓе.
Чианг Каи-шек, кој некогаш создаде влада во егзил таму, тврдеше дека таа ја претставува цела Кина и дека ќе ја освои земјата назад.

Тајван дури и го зазеде местото на Кина во Советот за безбедност на ОН, бидејќи многу западни земји сметаа дека тоа е вистинската кинеска влада.

Меѓутоа, во 1970-тите, некои членови на Советот за безбедност почнаа да велат дека Тајван повеќе не може да ги претставува стотиците милиони луѓе кои живеат во Кина.

Во 1971 година, ОН го вратија седиштето на Пекинг, а Тајван беше протеран. Во 1978 година, Кина почна да ја отвора својата економија. Соединетите Американски Држави, препознавајќи ги можностите за трговија и потребата за развој на односите, официјално воспоставија дипломатски односи со Пекинг во 1979 година.
Оттогаш, бројот на земји кои официјално го признаваат Тајван е драстично намален.