Заострување на односите меѓу Кина и Јапонија – меѓусебни закани со вооружена сила

Горчливата конфронтација меѓу Пекинг и Токио околу Тајван постепено се префрла од дипломатска и политичка на воена арена. Во едно од нејзините први обраќања до пратениците на 7 ноември, новата јапонска премиерка, Санае Такаичи, како одговор на прашањата од делегатите, изјави дека доколку кинеските сили употребат сила за да го опколат Тајван, тоа би претставувало „кризна ситуација што би го загрозила опстанокот“ на Јапонија.

Овој израз беше воведен во 2015 година во законските прописи што се однесуваат на употребата на вооружена сила надвор од границите на Јапонија и е важен критериум за давање дозвола на јапонските вооружени сили да интервенираат надвор од територијата на својата земја – ова практично значи дека Такаичи испрати порака дека вооружената интервенција на Пекинг во и околу Тајван би претставувала причина за вклучување на јапонската армија. Нејзината изјава предизвика бурна реакција од владата во Пекинг, која, покрај протестот до јапонскиот амбасадор, презеде низа економски санкции, како што се забрана за увоз на јапонски морски плодови, откажување на концерти и изложби на јапонски уметници во Кина и, најважно, наредба до туристичките агенции и државните авиокомпании да ги откажат групните тури и летовите до Јапонија.

Медиумите во Земјата на изгрејсонцето објавија дека до крајот на ноември биле откажани вкупно речиси половина милион посети на кинески туристи, додека само во првите два дена од декември биле откажани повеќе од 900 летови и дури 156.000 авионски билети на линијата Кина-Јапонија. Во исто време, кинеското Министерство за надворешни работи, како и бројни кинески политиколози и други коментатори, јавно ја предупредија јапонската влада дека ставот изразен од премиерот Такаичи претставува грубо мешање во внатрешните работи и непочитување на обврските што ги прифатила со предавањето на крајот од Втората светска војна и нормализирањето на односите со Кина во 1972 година. Односно, истакнува кинеската страна, кога Јапонија се предала во 1945 година, таа ги прифатила одредбите од декларациите од Каиро и Потсдам, кои предвидувале враќање на териториите што ги окупирала, вклучувајќи го и Тајван, кој бил под јапонска власт педесет години од 1895 година.

Исто така, текстот на Заедничката декларација за воспоставување дипломатски односи меѓу Народна Република Кина и Јапонија од септември 1972 година наведува дека Токио ја признава владата во Пекинг како единствен легитимен претставник на Кина и го почитува ставот на таа влада дека Тајван е неотуѓив дел од територијата на Народна Република Кина. Покрај тоа, како одговор на изјавата на премиерот Такаичи, која ја доживува како закана за употреба на сила, кинеската влада испрати писма до странските дипломатски мисии потсетувајќи ги на Член 53 од Повелбата на Обединетите нации, кој се однесува на таканаречените непријателски држави. Овој член од Повелбата, кој беше усвоен во јуни 1945 година, додека конфликтот меѓу Сојузниците (САД, Кина, Велика Британија и Австралија) и Јапонија сè уште траеше во Пацификот и на Далечниот Исток, им дозволува на победничките држави во Втората светска војна и основачите на ОН, вклучувајќи ја и Кина, да употребат вооружена сила против „непријателски држави“ без одобрение од Советот за безбедност ако тие „обноват политика на агресија“.

Вториот став од овој член ја дефинира „непријателската држава“ како „секоја држава што била непријател на еден од потписниците на Повелбата за време на Втората светска војна“, што практично важи и за Јапонија (која, патем, не беше еден од основачите на ОН и се приклучи на организацијата дури кон крајот на 1956 година). Кинеската влада со тоа им стави до знаење на Токио и на меѓународната заедница дека Тајван е неотуѓив дел од нејзината територија и дека голем број меѓународни договори и самата Повелба на Обединетите нации ѝ даваат право да употреби вооружена сила против Јапонија, дури и без одобрение од Советот за безбедност, доколку се осмели воено да интервенира во дел од меѓународно признатата кинеска територија (во овој случај, Тајван).

Сепак, јапонската страна посочува на резолуција на Собранието на Обединетите нации од 1990-тите години со која член 53 од Повелбата е прогласен за застарен, а како релевантен документ што ги регулира нејзините повоени обврски го зема Мировниот договор од Сан Франциско, кој стапи на сила во 1952 година и беше склучен меѓу Јапонија и 49 други земји. Сепак, Пекинг возвраќа дека, и покрај гореспоменатата резолуција, член 53 е сè уште во Повелбата на ОН и затоа е правно на сила, и дека Договорот од Сан Франциско е ирелевантен во овој случај бидејќи Кина не беше меѓу неговите потписници.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save