Додека Америка се „зaкопува“ во Донбас, Кина ја зајакнува својата позиција

„Кој ги носи овие камења ќе се покае, а кој не ги носи ќе се покае!“ Добро позната приказна за мрачен вилает, контекстуализирана во многу прилики. Сè уште е актуелно денес, кога не може да се предвиди со каква било веродостојност понатамошно „движење на мејнстримот“ на севкупните меѓународни односи.
Мракот на мрачниот вилает ја „проголта“ светската политика, некои во тој мрак се движат по инерција, некој по интуиција, некој го грабнува она што им е во рацете, некои се фаќаат за оружје, никој никому не верува, секој внимава на секого.
Затоа, билатералните разговори, руско-американски, се добро прифатени од сите кои ја оценуваат реалноста врз основа на објективност и рационалност. Секој договор би помогнал да се внесе барем малку светлина во вилаетот. Сериозен, стратешки, долгорочен договор би значел излегување од кризата, барем за Западна Евроазија. Повторно би се знаеле некои правила на игра, би се одредувале линиите кои ривалите не смеат да ги преминат.
Сепак, преговорите заглавија на почетокот. Темната дилема се наметна над американските носители на одлуки. Ако се договорат – ќе се покаат, ако не се сдоговорат – ќе се покајат!

Руската страна инсистира на запирање на натамошното проширување на НАТО. И бара да се потпише официјално, на хартија. Именката „на хартија“ беше спомната неколку стотици пати во последните недели, кога се расправаше за оваа работа. Тие нагласуваат дека – Путин, Лавров, Шојгу, Рјабков… Логично, бидејќи претходните вербални ветувања за непроширување на НАТО кон Исток, дадени експлицитно и недвосмислено на Горбачов, а потоа полугласни и полујасно повторувани на Елцин, не се исполнети бидејќи САД не го одржаа зборот.

Тврдењата на Јенс Столтенберг дека немало усни ветувања изгледаат залудни и неубедливи. За ова се зборуваше пред триесетина години, а тогаш немаше деманти.
Значи, предуслов за усогласување на сериозен, стратешки, долгорочен договор е потпишан договор: нема нови членства во НАТО! Каде на друго место може да се прошири НАТО? Надвор од овој воен сојуз има две балкански држави (Србија, БиХ), три кавкаски, од кои Ерменија е во ОДКС, што го исклучува членството во Северноатлантската алијанса (така што Грузија е кандидат, во некои случувања можеби Азербејџан), Украина и Молдавија.
Забележливо е дека трите најзаинтересирани земји – Украина, Молдавија и Грузија , имаат нерешени територијални спорови или проблематично прашање за државните граници, што исто така ги спречува да влезат во НАТО. Може ли некој, објективно и рационално да оцени, да тврди дека, заради проширување на НАТО, Шпанија ќе се бори во Придњестровје, а Португалија во Абхазија? САД нема да влегуваат во такви авантури, а камоли европски членки на НАТО. Затоа, додека не се решат овие спорови, во пракса не може да има проширување на НАТО во области кои се „најакутни“ за Русите.
Што добива Америка ако го запре НАТО?
Од оваа гледна точка, Вашингтон би можел да се согласи со барањето на Русија. Србија и БиХ и онака се во НАТО опкружувањето.
Што би добиле САД во тој случај? Најверојатно, брза и ефикасна деескалација на источноевропскиот фронт, воспоставување нови правила на игра со Русија, дефинирање на меѓусебните права и обврски кога станува збор за европската безбедност.
Главниот предизвикувач за САД не е Русија, туку Кина. Деескалацијата на источноевропскиот фронт остава повеќе простор за активно дејствување на азиско-пацифичкиот фронт. Иако не изгледа така со слушање на гласовите од околината на Бајден, времето ќе покаже дека вакви размислувања во САД не недостасуваат. Пред се кај републиканците.
Кина ја зајакнува својата позиција
Во меѓувреме Кинезите ги зајакнуваат своите позиции на целата област од Корејскиот полуостров до источноафриканскиот брег, а потоа понатаму, стигнувајќи до Латинска Америка преку Јужноатлантската трансверзала.
Ужасно лошо се поставуваат приоритетите уште од мандатот на Обама, доцна со конкретни реакции на другиот крај на светот, секоја година на непостапување против Кинезите сега изгледа како деценија, пропустите стануваат непоправливи.
Тој ќе жали поради одбивањето на барањето на Русија, бидејќи американските потенцијали на моќ не се толку големи за да им дозволат истовремено да се борат на два фронта. Неприфаќањето значи дополнително „растегнување“ на ресурсите, вниманието, иницијативата на помалку важни геополитички жаришта, додека Кина расте и нема кој да ја спречи.
Но, што друго ќе се случи ако Вашингтон се согласи? Во моментов сите американски аквизиции во наведените земји ќе пропаднат, децениската работа на државните служби и невладините стануваат „напуштени проекти“, а нема да можат да го задржат постигнатото ниво на влијание. Така, гледано од западен агол, ќе следи ресоветизација на целата географска област што граничи со Русија.
Влијанието на САД во Источна Европа се намалува
Како резултат на тоа, американското влијание ќе се намали дури и кај некои источноевропски членки на НАТО. Бугарите се први на листата на оние во Вашингтон кои не веруваат во ништо. И тоа не е крајот на листата. Ќе останат многу прашања во однос на ЕУ, ќе се зборува погласно за создавање на европски воени сили. Тој ќе жали што се согласи со барањето на Русија во САД, бидејќи американската улога во Европа ќе се редефинира, зоната на влијание на Русија ќе се зголеми, а пред сè – довербата во „американската извонредност“ кај децениските сојузници брзо ќе опаѓа.
„Ако се договорат – ќе се покаат, ако не се договорат – ќе се покаат!
На Вашингтон му треба договор со Москва. Само, не е лесно да се постигне! Треба да се плати одредена цена.

Без договор и документација нема ни малку светлина или излегување на бел ден. А ако нема договор – има и други начини. После тоа, каењето за многумина, вклучително и за САД, ќе биде уште поголемо.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save