ОН: Човештвото доживува климатски колапс

Рекордно високите температури треба да послужат како повик за будење за светските лидери, изјави Антонио Гутереш пред климатскиот самит COP28.

Човештвото „живее низ климатски колапс во реално време“, изјави генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш во говорот во четвртокот. Зголемените глобални температури ја направија 2023 година најтоплата година досега и придонесоа за невидено топење на ледените капи и глечерите, според податоците на ОН.

Привремениот извештај на Светската метеоролошка организација на ОН (СМО) потврди дека 2023 година ќе биде најтоплата година досега, со просечни глобални температури кои се искачуваат до 1,4 степени Целзиусови во однос на прединдустриските нивоа. Објавен во четвртокот, извештајот, исто така, наведува дека нивото на морето се зголемило двојно побрзо во текот на последната деценија отколку во десет години по започнувањето на сателитските записи во 1993 година, и дека обемот на морскиот мраз на Антарктикот оваа година бил најнизок досега.

„Живееме низ климатски колапс во реално време, а резултатите се поразителни“, рече Гутереш во видео пораката на климатската конференција на ОН COP28 во Дубаи. „Рекордно глобално загревање треба да предизвика морници на светските лидери. И тоа треба да ги поттикне да дејствуваат“.

Меѓувладиниот панел на ОН за климатски промени (IPCC) ги обвинува зголемените температури за емисиите на јаглерод на човештвото. Во соопштението за печатот на почетокот на овој месец, ОН изјавија дека глобалните емисии мора да се намалат за 28% за да се спречи зголемувањето на температурите за 2 степени над прединдустриските нивоа, додека останувањето во рамките на границата од 1,5 степени ќе бара намалување од 42%.

Членките на ОН треба „тројно да ги зголемат обновливите извори на енергија, да ја удвојат енергетската ефикасност… и постепено да ги исфрлат фосилните горива“, рече Гутереш во своето обраќање.

Не е јасно дали COP28, кој трае од четврток до 12 декември, ќе резултира со какви било нови мултилатерални обврски за намалување на употребата на фосилни горива. Министрите на ЕУ не успеаја да се договорат за крајниот рок за ставање крај на субвенциите за фосилните горива кога се состанаа во Луксембург, додека Франција и Германија ги вратија електроцентралите на јаглен повторно на интернет за да го надоместат енергетскиот недостаток откако воведоа ембарго на рускиот гас.

Во светот во развој, недостигот на финансии ја попречува транзицијата кон обновливи извори на енергија, рече индискиот министер за финансии Нирмала Ситараман на инаугуративниот Индиски глобален форум Блискиот Исток и Африка 2023 претходно оваа недела. Понатаму, додека индиската влада се обидува да ја зголеми сопственоста на електрични автомобили, земјата ќе треба да согорува милијарда тони јаглен годишно до 2031 година за да ги наполни овие возила, што е 22% зголемување во однос на сегашната потрошувачка, според владините бројки.

Богатите земји мора да го почитуваат своето ветување дека ќе испорачуваат 100 милијарди долари годишно за финансирање климатски проекти во светот во развој, рече Гутереш, како и двојно да ги финансираат земјите кои транзитираат кон зелена енергија.

„Реалноста е дека без многу повеќе финансии да течат во земјите во развој, револуцијата на обновливите извори на енергија ќе остане фатаморгана во пустината. COP28 мора да го претвори во реалност“, рече во четвртокот извршниот секретар на ОН за климатски промени, Сајмон Стил. „COP28 не може да биде само фото-опција“.