Правеле тајни експерименти врз деца сираци со амин од ЦИА

Неколку стотици сирачиња биле изложени на експерименти во кои на нивните тела биле прикачени електроди и морале да слушаат гласни звуци. Експериментите беа спроведени во Данска, а беа поддржани од ЦИА.

Експериментите насочени кон откривање на врската помеѓу наследните фактори и шизофренијата го прекршиле таканаречениот Нирнбершки кодекс, кој воведува етички ограничувања на испитувањата на луѓе, според Данското радио во документарниот филм насловен „Самопребарување“.

Деца изложени на електроди и вознемирувачки звуци
Истражувањето започна во раните 1960-ти и опфати 311 дански деца, од кои многу беа посвоени или живееја во блискиот дом за сираци, а беа спроведени во подрумот на Окружната болница во Копенхаген.

Создаден е по идеја на американскиот психолог Зарноф Медник, професор на Универзитетот во Мичиген. Медник не можеше да најде соодветна истражувачка група во САД, бидејќи во таа земја не постоеше регистар на население со чија помош испитаниците би биле следени подолг период. Затоа побарал помош од данската професорка Фини Шулсингер, која започнала истражување кое траело со години во Данска.

Авторот на документарниот филм, Пер Веник, бил предмет на тој експеримент како дете. Се сеќава дека го ставиле на стол, му ставале електроди на рацете, нозете, градите околу срцето и морал да слуша многу гласни и вознемирувачки звуци. Тестот требаше да открие дали детето има психопатски карактеристики. Биле прегледани деца чии мајки биле болни од шизофренија, но и деца кои биле во контролната група, бидејќи во семејството немале никакви психички болести, а меѓу нив бил и Веник.

„Беше многу непријатно. И не е само моја, тоа е приказна за многу деца. Ми ветија нешто забавно пред да ме однесат во болница. Мислам дека тоа беше кршење на моите граѓански права. „Мислам дека е многу чудно што некои луѓе знаат повеќе за мене отколку јас“, изјави тој за Данското радио.

На децата не им било кажано во каков експеримент ќе учествуваат, ниту пред него, ниту откако ќе го положат тестот, се наведува во документарецот.

Тие ги следеа децата со децении
Веник последен пат учествувал во овој експеримент во 1973 година, кога имал 24 години. Ниту тогаш не му било кажано за што се работи. И не само тоа, туку бил следен во следните 10 години, без да знае, но сосема случајно го открил.

„Отидов во болница поради кожна болест. Тогаш дознав дека секоја моја посета на лекар била пријавена на психолошкото одделение во болницата“, сведочеше Веник.
За какво истражување станува збор дознал пред само три години. Потоа снимил американски документарец за тајни експерименти врз деца, во кои тројките, кои биле разделени при раѓањето, биле тајно испитани со цел да се утврди врската помеѓу наследството и околината со развојот на детето. Потоа почнал да го истражува своето искуство, кое било преведено во документарен филм.
Додека ги истражувал експериментите на кои бил изложен, Веник открил и врски со американската разузнавачка служба ЦИА и американскиот здравствен систем.

ЦИА и Америка ги поддржаа експериментите
Американскиот здравствен систем го поддржа експериментот врз данските деца со 400.000 круни за само една година, што денес би изнесувало околу 4,6 милиони куни или 618.000 евра.
Уште поинтересно е што американскиот фонд наречен „Фонд за хумана екологија“ за тие експерименти дал 21.000 долари, кои денес би изнесувале околу 160.000 евра. Според Викиликс, Фондот работел за ЦИА во 1960-тите, според Данското радио.

Веник во таа прилика се обидел да стапи во контакт со ЦИА, но никогаш не добил одговор за истражувањето.
Тој откри и дека причината за истражувањето намерно ја криеле од децата. Резултатите од експериментите беа тема на докторската дисертација на Фини Шулсингер во 1977 година. Докторските дисертации јавно се бранат во Данска, но Министерството за правда на земјата одобри одбраната на дисертацијата на Шулсингер да биде затворена за јавноста „поради заштита на идентитетот на децата“, се наведува во документарецот.
Документите од експериментот биле уништени кога авторот на филмот побарал да ги проучи
Веник наиде на повеќе нелогичности додека го истражуваше ова прашање.

Така, 36 кутии со материјали од ова истражување биле чувани во подрумот на Психијатрискиот центар Глоструп речиси 60 години. Кога Веник побарал дозвола да ги прегледа, центарот почнал да ги уништува со објаснување дека „истражувањето е завршено и повеќе не мора да чуваат материјал од него“. Поради натамошниот интерес на Веник зошто го прават тоа по шест децении, објаснија дека благодарение на неговиот интерес дознале дека материјалот се уште се чува и дека „со закон мора да го уништат што поскоро“.

Меѓутоа, данските експерти и историчари за здравствено право мислат поинаку, тврдејќи дека центарот всушност го прекршил законот.

Историчарот Јакоб Кнаге Расмусен од данскиот музеј за благосостојба вели дека ова е прво документирано откритие за употреба на деца под посебна грижа за експерименти во Данска.
„Не знам за слични примери во Данска или Скандинавија. Очигледно го прекрши Нирнбершкиот кодекс од 1947 година, воспоставен по Втората светска војна за да наметне етички ограничувања на човечките експерименти. Меѓу другото, Нирнбершкиот кодекс подразбира и таканаречена информирана согласност, во која испитаникот прво треба да биде информиран за што се работи за експериментот, неговите цели и последици, а потоа да даде согласност. Тоа е централното правило во истражувањето денес“, вели Расмусен. Посебно истакна дека децата кои биле подложени на експериментот всушност припаѓаат на ранлива група и биле под надзор на државата, без на кого да се пожалат.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save