79 години од ослободувањето на „пеколот на земјата“ – Аушвиц!

Денеска е Ден на сеќавање на Холокаустот, а 27 јануари е избран затоа што на тој датум во 1945 година, Црвената армија го ослободила Аушвиц, каде што пронашла околу седум илјади преживеани затвореници во логорот, меѓу кои и 700 деца. Тоа беше крајот на еден од најлошите ужаси во историјата на човештвото, кој траеше цели илјада и 689 дена, при што повеќе од милион луѓе, главно Евреи, беа убиени.

Аушвиц всушност бил дел од комплекс логор изграден од нацистите во окупирана Полска со намера да ги истребат сите Евреи во Европа. Ова беше една од фиксните идеи на нацистичкиот водач Адолф Хитлер, која ги проникна сите негови криминални активности.

Важно е да се нагласи дека Аушвиц е директен резултат на нацистичката идеологија, која ги стави нацијата и расата над сè друго и сметаше дека одреден број народи не само што се помалку вредни, туку и се закана за „ариевската расна чистота“. Според тоа, Аушвиц не беше отуѓување, туку реализација на идеите на нацизмот.

Аушвиц се карактеризира и по тоа што нацистите смислиле систем за масовно убивање со отровен гас, а многу затвореници од овој концентрационен логор биле испратени директно од возовите, кои доаѓале од цела Европа, во гасните комори, каде што би биле отруен. После тоа, нивните трупови биле запалени во специјално изградени крематориуми.

Првите убиства од овој вид во Аушвиц се случија во август 1941 година, кога беше тестирана ефективноста на отровниот гас врз полските и советските затвореници, а целата работа набрзо порасна до размери што сè уште е неразбирливо дури и денес. Од 1942 година до крајот на 1944 година, 1,3 милиони луѓе биле одведени во Аушвиц, од кои 1,1 милион биле убиени. Најмногу Евреи (околу 960 илјади) и Полјаци (74 илјади), Роми (21 илјади), советски затвореници (15 илјади) итн.

Индустриското масовно убивање, за жал, не е единствениот хорор на Аушвиц, туку само најголемиот. Во кампот се вршеа монструозни експерименти врз луѓе на чело со озлогласениот доктор Јозеф Менгеле, се вршеа секакви мачења и понижувања, тоа беше пекол на земјата.

Мора да се каже и дека овој каталог на злосторства бил извршен со учество и помош на голем број обични Германци, од кои повеќето не биле крволочни чудовишта како Менгеле, туку биле убедени дека само „следеле наредби“ и ги извршувале своите задачи, за доброто на германската нација и Милениумскиот рајх.

На ова му претходеше целосна дехуманизација на Евреите и сите други кои нацистите ги сметаа за помалку вредни, па машината на смртта наречена Аушвиц можеше да функционира со застрашувачка ефикасност. Само 789 луѓе, околу 15 отсто од оние кои учествуваа во функционирањето на логорот, завршија на судење за нивната улога во злосторствата во Аушвиц, а управникот Рудолф Хос беше осуден на смрт.

Рудолф Хос сведочел на Нирнбершкиот процес дека три милиони луѓе умреле во логорите во времето кога тој бил командант (4 мај 1940 до ноември 1943). Подоцна ја намалил оваа проценка на околу 1,1 милион, и оваа проценка денес е општо прифатена. Од нив околу 90% биле Евреи од речиси сите земји во Европа. Покрај тоа, биле убиени голем број Роми, политички неистомисленици и руски воени заробеници. Најголем дел од депортираните биле убивани во логорот Биркенау (познат и како Аушвиц II) со употреба на гасот Циклон-Б, но голем број починале и поради глад, присилна работа, болести и медицински експерименти. Телата на умрените биле кремирани, најпрво во крематориуми, а подоцна и во отворени јами.

Помеѓу 18 и 27 јануари 1945, поради наближувањето на советските трупи, Ес Ес евакуирал околу 60.000 затвореници од Аушвиц во други концентрациони логори. Црвената армија го ослободила логорот на 27 јануари 1945 г, и затекнале околу 7.000 затвореници.

На влезот во Аушвиц стоеше циничниот натпис „Arbeit macht frei“, односно „Работата те ослободува“, што имаше за цел да сугерира дека тоа е работен логор.

За жал, и денес има луѓе кои го негираат холокаустот или наоѓаат оправдување за злосторствата на нацистите и нивните сојузници, а многу истражувања покажуваат дека младите сè помалку знаат што навистина се случило во Аушвиц. „Нека никогаш повеќе не се случи“ е фраза која често се слуша на комеморациите за холокаустот и злото на нацизмот, но за тоа нема гаранција.