Како членките на ЕУ им помагаат на младите да купат стан?

Податоците на Евростат велат дека во 2021 година, 26 отсто од младите во ЕУ, односно оние на возраст од 15 до 29 години, живееле во пренаселени домаќинства, а дека 9,7 отсто од нив живееле во домаќинства кои потрошиле 40 отсто или повеќе од нивниот еквивалентен расположлив приход за домување.

Членките на ЕУ спроведуваат различни програми за поддршка на домувањето кои не се нужно наменети само за млади луѓе, но секако се достапни под одредени услови за „младите возрасни“, кои се меѓу 19 и 35 години. Конкретните мерки што им се достапни може да се поделат на даночни олеснувања, субвенционирани заеми и финансиска поддршка.

Детален преглед на мерките што членките на ЕУ ги обезбедуваат или некогаш ги нудеа кога станува збор за поддршката за домување беше наведен од Европската фондација за подобрување на работните и станбените услови (Eurofound), во извештајот „Недостапно и несоодветно домување во Европа“.

Кога станува збор за субвенции наменети за млади луѓе или првпат купувачи на имот, Полска во периодот од 2007 до 2013 година имаше мерка која субвенционираше околу 180.000 хипотеки за лица кои првпат купуваат имот, за станови до одредена големина и цена. Резултатите, сепак, во најмала рака беа обесхрабрувачки.

„Утврдено е дека мерката има мало влијание врз изградбата на станови, ги зголеми цените на куќите, главно отиде кај луѓето во побогатите области и беше потрошена на релативно скапи недвижности“, резимираат авторите на извештајот на Eurofound, Ханс Дубоа и Сана Ниваковски.

Бугарија, пак, во нацртот на Националната стратегија за домување за периодот до 2030 година предвидува поддршка за исплата на хипотеки за млади семејства и млади професионалци на почетокот на нивната кариера.

Во Хрватска, од 2017 година, лицата помлади од 45 години имаат право на субвенција за хипотека до 100.000 евра, а до 2023 година, од која се базира извештајот на Eurofound, оваа можност ја искористиле 22.000 корисници. Просечниот корисник има 32 години и добива 125 евра месечно на име поддршка за исплата на месечна рата од кредитот од 378 евра, за кредит од 75.000 евра.

Финансиската поддршка како начин за поповолна недвижност

Низ ЕУ постојат програми за финансиска поддршка кои не се наменети исклучиво за младите луѓе, но тие можат да ги користат доколку припаѓаат на домаќинства со ниски приходи или се обидуваат да напуштат „пренаселено домаќинство“.

Така, на пример, во Кипар, лицата со минимален приход имаат право на поддршка за хипотекарната камата, додека Луксембург субвенционира камата во опсег од 0,575 проценти до 2,45 проценти, во зависност од приходот и структурата на домаќинството, за хипотекарниот заем до до 175.000 евра.

Малтешката програма за социјален заем поддржува отплата на заеми до 167 евра месечно за имот до 140.000 евра, а речиси 40 отсто од корисниците биле самохрани родители. Грција, пак, субвенционира до 80 отсто од ратата за рок на отплата од 15 месеци, од 70 до 210 евра месечно, во зависност од состојбата на домаќинството и домувањето.

Грчката програма се однесува на домаќинства чии приходи не надминуваат 21.000 евра, а е наменета за купување недвижен имот во вредност до 180.000 евра, со услов членовите на домаќинството да живеат во Грција во последните пет години, забележуваат авторите на извештајот на Eurofound Дубоа и Ниваковски.

Унгарската субвенција за купување стан, пак, е наменета за лица кои имаат или планираат да имаат деца.

„Од неговото воведување во 2016 година до 2019 година, едно од шест купувања на имот во Унгарија се потпира на оваа субвенција. До 2020 година, речиси 170.000 луѓе аплицирале за субвенција, од кои нешто повеќе од една третина само за неповратна поддршка, додека две третини ја надополниле со заеми субвенционирани од државата кои станале достапни во 2019 година. Бројот на корисници се зголеми таа година , кога станаа достапни заеми со субвенционирана камата за лица со две или повеќе деца“, се резултатите од програмата за која каматата само ослабна со избувнувањето на пандемијата.

Даночните олеснувања како ефективен, но контроверзен инструмент

„Многу даночни олеснувања за отплата на хипотеки се намалени или укинати“, истакнуваат авторите на студијата, наведувајќи ги како пример Финска, Ирска и Холандија.

Овие поволности, како што објаснуваат, вообичаено почесто ги користат лицата со повисоки отколку со пониски примања, што делумно се покажа во Луксембург, каде само еден од десет корисници на оваа мерка во исто време бил меѓу 20 проценти од населението. со најниски примања. Во исто време, дури една четвртина од корисниците на даночни олеснувања беа меѓу најбогатите 20 отсто од жителите на Луксембург.

Даночните олеснувања доведоа и до други несакани ефекти.

„Во Фландрија и Финска, овој систем предизвика зголемување на цените на недвижностите, што доведе до „натрупање“ на посиромашните сопственици на куќи и станови“, истакнуваат авторите на извештајот на Eurofound.

Проблематични ефекти од мерките за поддршка на младите

Некои мерки за олеснување на купувањето домови меѓу младите луѓе се обидуваат да ги оживеат областите кои се соочуваат со депопулација или економски пад, како што се гледа во Кипар, Унгарија, Литванија и Шпанија.

„Меѓутоа, границата која одредува кои области ќе бидат вклучени во овие мерки е произволна, што може да доведе до тоа областите кои не се вклучени да бидат обесправени. Овие мерки ризикуваат да ги врзат домаќинствата и со области со малку можности за вработување и малку можности за социјален напредок“, предупредуваат Дубоа и Ниваковски.

Тие, исто така, забележуваат дека некои форми на финансиска поддршка за сопственоста на имотот предизвикуваат загриженост за капиталот.

„Луѓето со повисоки примања имаат поголема веројатност да влезат во дом на овој начин во споредба со оние со пониски примања. Поддршката за домување во форма на олеснување на хипотекарниот данок има тенденција да им користи повеќе на луѓето со повисоки примања. „Луѓето со ниски примања имаат поголеми потешкотии во добивањето хипотекарни заеми и затоа имаат помала веројатност да користат хипотекарна поддршка“, предупредуваат авторите на извештајот на Eurofound.

Затоа, на политичарите и на другите носители на одлуки им се советува да ги препознаат овие ризици и да се погрижат товарот да не се префрли на групи кои не можат да ги поднесат трошоците.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save