Додик пристигнал во Србија?

Авионот на владата на Република Српска, кој синоќа полета од Тел Авив, наводно слетал во Белград, пишува сараевскиот портал Кликс. Се претпоставува дека меѓу патниците во авионот бил и Милорад Додик, кој се бара во Босна и Херцеговина за напад на уставниот поредок. Претседателот на Република Српска претходно најави дека наредната недела ќе се врати во Босна и Херцеговина, но очигледно го напуштил Израел пред Интерпол да донесе одлука дали ќе распише меѓународна потерница по него.
Додик присуствуваше во Ерусалим на конференцијата за борба против антисемитизмот, што предизвика конфликтни извештаи во медиумите. Според израелскиот весник Израел Хајом, Додик ја напуштил конференцијата откако израелските власти јасно му укажале дека не е добредојден.

„Несакан гостин“

Весникот Ерусалим пост ја пренесува изјавата на Додик во која тој наведува дека се чувствувал како непожелен гостин. „Дојдов во Израел да зборувам против антисемитизмот, а наместо тоа доживеав да бидам непожелен гостин“, рече Додик во интервјуто за весникот, што го пренесоа многу медиуми во БиХ.
Медиумите во РС контролирани од Додик, меѓутоа, известуваат дека посетата на Додик на Израел била „успешна“ и демантираат дека тој предвреме ја напуштил конференцијата.

Телевизиските извештаи го снимија обидот на Додик да седне до израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху на конференцијата, но од претседателот на РС беше побарано да се премести на друго место.

„Израелците нема да се мешаат во нашите работи“

Медиумските извештаи и коментарите на социјалните мрежи ја засилија контроверзноста околу престојот на Додик во Израел, особено во светло на можното издавање меѓународна потерница. Неговото присуство на собирот во Ерусалим предизвика гнев кај некои еврејски заедници и организации, кои се сомневаа во соодветноста на неговото учество на настан посветен на борбата против антисемитизмот, поради негирањето на Додик за воените злосторства во Босна и Херцеговина, односно геноцидот во Сребреница.
Дипломатот од БиХ, Слободан Шоја, за ДВ ги коментира медиумските извештаи за „предвременото заминување“ на Додик од конференцијата и рече дека Израелците „ладнокрвно“ реагирале откако добиле информација дека против него е покрената постапка за издавање црвена потерница.
„Ова е далеку од дипломатски скандал“, вели Шоја, бидејќи Додик, според неговите зборови, е „неважен“. „Единствено што е важно е дека просторот за маневар на Додик е сѐ помал и помал, а крајот е сѐ поблиску“, вели Шоја.

Се чека одлуката на Интерпол

Во пресрет на заминувањето на Додик во Израел, правосудството на БиХ испрати барање до Интерпол за распишување меѓународни потерници за претседателот на РС и претседател на Народното собрание на РС, Ненад Стевандиќ. Според потерницата на БиХ, Додик и Стевандиќ се бараат за напад на уставниот поредок на БиХ.

Во образложението за распишување на меѓународната потерница се наведува дека Додик и Стевандиќ користејќи ги позициите во РС, избегнале законски пропишани процедури за гранична контрола, ја преминале државната граница и ја напуштиле БиХ. Со оглед дека Стевандиќ се вратил во Бања Лука, а Додик отпатувал во Израел, судството заклучило дека тие во секое време би можеле да бидат во странство, што било основа за издавање на барањето за меѓународна потерница.

Србија нема да го уапси Додик?

Интерпол во моментов ја проверува усогласеноста на барањата на БиХ со Статутот и правилата на меѓународната полиција. Доколку се утврди дека барањето ги исполнува пропишаните услови, Интерпол издава т.н. „црвено известување“. Важно е да се напомене дека потерницата на Интерпол не е налог за апсење, туку известување до земјите-членки дека се бара одредено лице. Одлуката за апсење и евентуална екстрадиција на бараното лице останува во надлежност на секоја поединечна земја-членка, која постапува во согласност со нејзиното национално законодавство.

Вицепремиерот и министер за внатрешни работи на Србија Ивица Дачиќ изјави дека Додик и Стевандиќ се државјани на Србија, дека меѓународните потерници се уште не ја поминале контролата од Интерпол во однос на исполнувањето на условите за нивно објавување и затоа не претставуваат основа за постапување. Интерпол Белград испрати протестна нота до Генералниот секретаријат на Интерпол во врска со барањето за распишување потерници, во која се наведува дека барањето од БиХ е „политички мотивирано“.

Ризиците и сложеноста на можно апсење

Откако Судот на БиХ издаде централна потерница за претседателот на РС, Милорад Додик, се постави прашањето како тој ја напуштил територијата на БиХ. Според достапните информации, Додик на 24 март 2025 година го поминал граничниот премин Рача, најверојатно со автомобил придружуван од повеќе возила или со хеликоптер.

Граничната полиција на БиХ започна внатрешна истрага за околностите на преминот. Се поставува прашањето дали службените лица намерно дозволиле да помине Додик или немале навремени информации за неговите движења.

Во случај Додик да одлучи да се врати во БиХ со авион, поточно во Бања Лука, безбедносните експерти наведуваат дека Агенцијата за услуги на воздушниот сообраќај на БиХ (БХАНСА) може врз основа на одлука на надлежните судски органи да побара пренасочување на летот.

Улогата на меѓународните сили

Доколку Додик одлучи да се врати од Србија во БиХ по копнен пат, неговото апсење ќе зависи од ефикасноста на Граничната полиција на БиХ и другите полициски агенции во земјата. Со оглед на претходните пропусти при неговото заминување, се поставува прашањето дали сега ќе се преземат соодветни мерки за негово приведување.

Што се однесува до меѓународните сили како НАТО и ЕУФОР, нивната улога во внатрешните правосудни прашања на БиХ е ограничена. Нивната примарна мисија е да одржуваат безбедна и стабилна средина. Според некои проценки, меѓународните сили би реагирале само во случај на ескалација што би ја загрозила безбедноста во земјата. Но, дејствувањето на НАТО и ЕУФОР во конкретни случаи може да се регулира со посебни одлуки од Брисел.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save