Како САД и светот за 72 часа избегнаа целосен крах на банкарскиот систем?

Беше петок наутро, а бран на јавна паника почна да се шири околу една од водечките финансиски институции во технолошката индустрија. Американската министерка за финансии, Џенет Јелен, нагласи дека кога банките доживуваат финансиски загуби, „тоа е и треба да биде причина за загриженост“. Следните 72 часа беа клучни, а САД успеаја да се справат со целосен банкарски колапс.

Нејзините коментари сигнализираа почеток на тепачка зад сцената во Белата куќа. Почнаа да се појавуваат нови стравови во врска со потенцијалниот колапс на банката во Силиконската долина, што се заканува со уништување не само за Калифорнија, туку и за целата американска економија.

Сесилија Роуз, една од економските советници на американскиот претседател Џо Бајден, го предупреди претседателот на еден вид опасност невидена од финансиската криза пред 15 години: пропаѓање на банка од Силиконската долина може да предизвика криза во банкарскиот систем на земјата.

Неуспех на банката

Милијарди долари – во платите на работниците и билансите на технолошките компании – беа речиси изгубени, а американската Влада се соочи со страв од економски пад што повторно ги разбуди кошмарите на Големата рецесија од 2008 година.

На крајот, администрацијата на Бајден одлучи да интервенира, сакајќи да го зачува депозитот во банката во Силиконската долина, истовремено чувајќи ги финансиите на другите фирми на работ од колапс. Нивните напори го покажаа степенот до кој претседателот е подготвен да ризикува да биде обвинет за спасување на финансискиот сектор – обвинение што Белата куќа жестоко го негира – во обид да го одржи системот стабилен и да спречи влошување на кризата.

Владините претставници добро се сеќаваа на последиците од финансиската криза во 2008 година и на политичките реакции што следеа откако владата ги користеше средствата од даночните обврзници за она што нашироко се сметаше за неправедна помош. Во текот на викендот, тие почнаа да забележуваат дека банките надвор од Калифорнија покажуваат знаци на нестабилност.

Администрацијата на Бајден се соочи со дополнителен притисок од директорите на Силиконската долина, но успеа да ги смири пазарите и да спречи паника што можеше да предизвика безброј Американци да повлечат пари од своите банки, што можеше да создаде штетна нестабилност во финансискиот систем.

Грижата почнува во Калифорнија

Се започна со јавната објава на 8 март дека фирмата продала хартии од вредност во вредност од 21 милијарда долари и дека ќе продаде уште 1,25 милијарди долари од сопствените акции за да одржи позитивен биланс на состојба. Оваа вест беше изненадување за многу инвеститори и клиенти на СВП (SVB).

Наскоро се појави загриженост дали банката ќе го преживее викендот. Околу девет часот наутро во четвртокот, Union Square Ventures (USV) ги предупреди своите компании за ситуацијата. USV е една од највлијателните фирми за ризичен капитал, а претходно беше инвеститор во Твитер, Етси и Дуолинго.

Само во четвртокот речиси 42 милијарди долари исчезнаа од сметката на СВП, а Волстрит во петокот го прекина тргувањето со акциите на оваа банка, бидејќи цената на акциите драстично падна.

Во следните часови, степенот на проблемот стана јасен: банката од Силиконската долина држеше невообичаено висок процент од своите средства во државни обврзници. Кога Федералните резерви ги зголемија каматните стапки, вредноста на постојните обврзници падна, па банката не можеше лесно да ги продаде тие обврзници за да ги врати депозитите на клиентите бидејќи настана паника, а многумина ја преплавија банката за да ги повлечат своите средства.

Многу од клиентите на банката беа инвеститори, компании и други големи институции. До крајот на декември банката имаше повеќе од 170 милијарди долари депозити, но 90 отсто од нив надминаа 250.000 долари, сума до која сојузната влада ја осигурува во случај на колапс.

До саботата, Јелен, претседателот на Федералните резерви, Џером Пауел, и претседателот на Федералната корпорација за осигурување на депозити, Мартин Грунберг, се состанаа за да обезбедат заштита на банкарските депоненти – без трошоци за даночните обврзници – на начин што ќе ги обезбеди платните списоци на компаниите кои воделе бизнис во СВБ можат да работат нормално до понеделник. Во спротивно, стравуваа дека каскадните ефекти ќе остават многу Американци без работа.

Пратениците од Калифорнија почнаа сопствена кампања за притисок со повици на Зум и други контакти со претставници на администрацијата на Бајден. Тие веднаш почнаа да ги слушаат гласачите, сопствениците на бизниси и политички донатори, плашејќи се од економските последици од колапсот на банката.

Првично, демократите изразија широко верување дека владата првенствено треба да се обиде да ја обезбеди продажбата на банката во Силиконската долина, но како што опасноста од колапс на банката стана поочигледна, пратениците сакаа да ја убедат администрацијата да ги преземе сите неопходни мерки за да спречи криза..

Уште една банка на патот кон пропаѓање

На Белата куќа и требаше план кој дополнително нема да ги алармира финансиските пазари. Колапсот на СВП беше јавен, но малкумина надвор од владата знаеја дека Signature Bank, со имот над 100 милијарди американски долари, исто така се движи кон пропаѓање. Официјалните лица стравуваа дека колапсот на Signature може да има далекусежни последици и тие сакаа да се уверат дека веста ќе излезе во исто време со планот за спас на администрацијата.

Информациите беа пренесени до Министерството за финансии, при што Јелен служи како клучна личност меѓу централната банка и политичкото раководство во Белата куќа.

Бајден нагласи дека планот е фокусиран на заштита на работниците и малите бизниси.

Во неделата попладне, откако Бајден го потпиша планот, членовите на одборот на FDIC и Федералните резерви едногласно гласаа дека неуспесите на СВП и Signature претставуваат системски ризик за целиот финансиски систем. Банката на федерални резерви најави и нов механизам за обезбедување поволни заеми на загрозените банки.

До вторник попладне, се чинеше дека невремето стивна, а цените на акциите во банкарскиот сектор се стабилизираа. Се очекува ФЕД да продолжи да ги зголемува каматните стапки оваа година во својата кампања за ограничување на инфлацијата, што може да ги изложи и другите банки на истите предизвици.

Економистот од Универзитетот Корнел, Боб Хокет, смета дека „интервенцијата за време на викендот ја олесни непосредната криза, но континуираното зголемување на каматните стапки едноставно ќе предизвика повеќе проблеми за индустриите – а со тоа и нивните банки – во неделите и месеците што следуваат“.