Кога 12 валути станаа една – Две децении постоење на Еврото

Пред 20 години, на ден сабота, околу 300 милиони Европејци држеа во своите раце сосема нова валута, еврото. Од Лисабон до Хелсинки и до Атина, граѓаните можеа да подигнат евро банкноти од нивните локални банкомати, да ги купат своите намирници со монети од евро и да патуваат во странство без да менуваат валута.

Преминот од 12 национални валути во евро беше единствена таква операција во историјата: Европската централна банка испечати повеќе од 15 милијарди евра во банкноти и околу 52 милијарди монети беа исковани пред 1 јануари 2002 година.

Надоврзувајќи се на проширувањето на единствениот пазар, еврото стана едно од најопипливите достигнувања на европската интеграција, заедно со слободното движење на луѓето, програмата за размена на студенти Еразмус и укинувањето на таксите за роаминг во ЕУ.

На подлабоко ниво, еврото е одраз на заеднички европски идентитет, симбол на интеграцијата како гарант за стабилност и просперитет во Европа.

Како министри за финансии и членови на Европската комисија кои ја водат економската политика на еврозоната, ние колективно гледаме наназад во изминатите 20 години и идентификуваме некои приоритети за иднината на нашата заедничка валута.

Монетарно „полнолетство“

Праведно е да се каже дека на еврото му се случија многу работи првите две децении.

Од големиот ентузијазам на своите почетоци, еврото порасна и стана втората најкористена валута во светот. Нашата заедничка валута останува многу популарна – околу 80% од граѓаните мислат дека еврото е добро за ЕУ ​​- а еврозоната продолжи да се шири, од 11 почетни членки, во 19 земји денес, и повеќе на патот кон пристапување во наредните години.

Овој напредок беше постигнат во услови на сериозни предизвици. Некои беа скептични за проектот уште од неговиот почеток.

Кога ги достигна своите „тинејџерски години“, имаше пошироко сознание меѓу земјите-членки и институциите дека архитектурата на еврото првично не беше дизајнирана да одговори на сеизмичкиот шок од глобалната финансиска и последователната криза на државниот долг. Ова поттикна реформа на рамката за управување на еврозоната, воспоставување заеднички механизам за поддршка за земјите во финансиска неволја и заеднички надзорен систем за европските банки: признание дека решението треба да се најде во поголема координација и подлабока интеграција.

Овие рани кризи му овозможија на еврото да созрее и да ја зајакне својата меѓународна улога. Научивме и вредни лекции кои нè застанаа на здрави нозе во сегашната пандемија: Нејзината природа без граници ја откри и длабочината на нашата меѓузависност и силата на нашето единство.

Кога размерите на кризата „Ковид-19“ станаа очигледни, наиде на многу побрза, порешителна и покоординирана политичка акција, за разлика од претходните шокови. Додека постоечките даночни и социјални системи работеа на ублажување на економското влијание, ЕУ донесе невидени одлуки за понатамошна заштита на животите и средствата за живот, дополнувајќи ги поддржувачките монетарни политики на Европската централна банка. Нашиот колективен одговор ја вклучи шемата за финансиска помош СИГУРНА која придонесе за заштита на околу 31 милион работни места, како и револуционерниот план за закрепнување за Европа – следната генерација на ЕУ.

Нашиот координиран политички одговор, заедно со воведувањето на вакцините за Ковид-19, и помогна на еврозоната брзо да се врати од економските ефекти на пандемијата. Освен тоа, обезбедената финансиска и ликвидност поддршка беа дизајнирани да ги ограничат ризиците од долгорочна штета, така што економиите би можеле брзо да го повратат изгубеното тло.

Гледајќи напред

Многу се постигна во првите 20 години од еврото, но има уште што да се направи.

Треба да бидеме во чекор со иновациите и да ја промовираме меѓународната улога на еврото. Самото евро мора да биде погодно за дигиталната ера. Затоа ја поддржуваме и придонесуваме за тековната работа на ЕЦБ за дигитална форма на нашата валута.

Во исто време, еврозоната треба дополнително да се зајакне. Иако се поставија силни темели за европски банкарски систем, претстои уште работа да се зајакне банкарска унија и да се создадат нови можности за економско закрепнување и раст. Истото важи и за пазарите на капитал: Мора да се превземат решителни акции за да се подобри начинот на кој приватните инвестиции и заштеди течат низ Единствениот пазар за да се обезбеди многу потребното финансирање на компаниите, вклучително и мали и средни претпријатија, а за возврат да се создадат нови работни места и можности.

Нивоата на инвестиции се премногу ниски предолго: Мора да се инвестира силно и одржливо во луѓето, инфраструктура и институции. Заедно со одговорните буџетски политики и придонесот на приватниот сектор, следната генерација на ЕУ ќе игра клучна улога во реализацијата на многу неопходни реформи и инвестиции. Ова е најдобриот пат што го имаме за да го зголемиме нашиот потенцијал за раст, да го подобриме нашиот животен стандард и да се справиме со критичните предизвици со кои се соочува човештвото.

Ние, исто така, мора да обезбедиме фискална одржливост бидејќи нашето население старее. Во контекст на прегледот на нашите заеднички буџетски правила, треба да гарантираме дека фискалните и економските политики на еврозоната се соодветни за целта во променета средина и одговараат на идните предизвици.

Заедничка валута е колективен потфат без преседан и доказ за единството што ја заснова Унија.

Како што светот закрепнува од пандемијата, сега мора да ги комбинираме нашите напори и ресурси за да ги искористиме придобивките од брзо дигитализираниот свет и да се справиме со климатската вонредна состојба. Ниту едно од овие прашања не може да се реши со држави кои дејствуваат сами. Еврото е доказ за тоа што може да се постигне кога се работи заедно.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save