Косовски аналитичари: САД и ЕУ мора да се потрудат, неуспехот на договорот од Охрид би имал страшни последици

Европската унија и САД мора да имаат централна улога за да биде успешен договорот постигнат во Охрид, се согласуваат аналитичарите пред средбата на главните преговарачи на Србија и Косово следната недела во Брисел, пишува Глас Америка.
Едвард П. Џозеф, професор на Универзитетот Џон Хопкинс во Вашингтон, вели дека договорот за патот кон нормализацијата е и критичен и кревок и затоа е потребна секаква можна поддршка.

„САД и ЕУ ја делат одговорноста и не можат да се оградат од овој договор и не можат да вперат прст само кон Србија и Косово, кои секако имаат критична одговорност, но и САД и ЕУ се многу одговорни за овој договор“, рече Џозеф.

Неуспехот, додава тој, би имал „страшни последици“.

„Ако овој договор не успее, тоа ќе биде неуспех за САД и ЕУ, и победа за Русија и Кина. Не знам како да го направам појасно од тоа“, изјави Џозеф за Гласот на Америка.

Мајда Руге, експерт од Европскиот совет за надворешни односи, се согласува дека улогата на Западот е клучна.

„Ако не видиме драстична промена во нивото на следење на притисокот од ЕУ и САД, особено врз Србија, мислам дека нема да видиме голем напредок“, вели таа.

Џозеф не се согласува со оценката на сенаторот Крис Марфи дека „не го гледа тоа како прашање на стимуланс од САД“, туку дека одлуката е на лидерите на Србија и Косово.

„Ова е голема грешка. И навистина сум разочаран што слушам многу остри и способни официјални претставници и во Европа и во САД како ја користат оваа стандардна реторика. Тоа е на страните. го нарече предлогот на ЕУ и има обврски за ЕУ ​​и САД. Не треба да има таква реторика“, смета Џозеф.

Руге додава дека дали договорот може да се смета за успешен зависи од толкувањето.

„Се поставува прашањето кое сценарио изгледа пореално: дали тоа е неуспех, со оглед на реториката на лидерите, особено на Александар Вучиќ, кој во суштина рече дека овој договор не е постигнат или треба да се заснова на толкувањето на ЕУ и САД, според кои договорот стана дел од преговарачката рамка. Ова неизбежно ќе ја поттикне Србија да се вклучи во исполнувањето на овие одредби“, изјави Руге за Гласот на Америка.

Џозеф забележува дека Западот мора да дејствува решително за да стави крај на сомнежите дали договорот е обврзувачки или не.

„ЕУ мора да ја отстрани оваа нејасност и тоа може да го направи многу едноставно – со регистрирање на овој договор во Обединетите нации“, вели тој, додавајќи дека на овој начин се отстрануваат „сенките на сомнеж“ за почитувањето на обврските за двете страни, со фактот дека тоа би било и сигнал за охрабрување за Косово.

„Ова е многу важно, бидејќи во Косово првиот чекор, голем чекор, е одлучувачки, и како што реков, всушност е прерано, но е обврска, и формирање на самоуправа или Асоцијација. Многу е важно да се даде доверба и охрабрување на Косово, кое ги има првите обврски“, рече Џозеф.

Руге вели дека има причина зошто Курти не брза да и понуди на Србија институционална конструкција на Заедница на општини што може да ја поткопа способноста на Косово да функционира – затоа што тој веројатно не гледа никаков сигнал дека тоа ќе донесе нешто за возврат, а можеби и тој не гледа дека Косово добива ништо.пред да се посвети на таков чекор.

„Претпоставката е дека, ако Србија се согласи, дури и без да го признае Косово, не се обидува другите да го блокираат влезот на Косово во некои меѓународни организации, или ако на некој начин не го спречи признавањето, лобира против признавањето на другите. Но, морам да кажам дека сепак не сум оптимист во таа насока“, изјави Руге.

Џозеф вели дека е разочаран од ставовите на земјите кои не го признаваат Косово по овој договор.

„Мојот предлог, да им дадам поттик, е Украина да го признае Косово и тоа ќе го трансформира целото прашање“, смета Џозеф.

Кога станува збор за прашањето за исчезнатите, Џозеф вели дека многу дипломати кои одат во регионот сакаат да ја кажат фразата „не размислувај за минатото, само гледај во иднината“, но тој смета дека тоа е донекаде нереално.

„Можете ли да замислите да го кажете тоа во Украина по војната? Замислете пет, 10, 20 години по војната, дали можете да замислите да одите во Украина и да кажете „само заборавете на минатото и погледнете во иднината со Русија“?“, праша тој.

Тој се осврна и на изразувањето на сочувство на американскиот амбасадор во Белград, Кристофер Хил, за српските жртви од бомбардирањето на НАТО, што, како што вели, е разбирливо од човечки аспект.

„Амбасадорот Хил ги употреби токму истите зборови што ги користеше Џо Бајден кога беше потпретседател, кога отиде во Белград во 2016 година. Зошто е тоа проблем? Затоа што седум години подоцна, гледаме дека зборовите на потпретседателот Бајден немаа никакво влијание врз Србија. Вучиќ и другите едноставно рекоа – „Благодарам многу, ние сме жртвите“, додава Џозеф.

Тој, исто така, смета дека секоја страна треба да сноси одговорност, потсетувајќи дека поранешниот претседател на Косово, Хашим Тачи, сега е во Хаг, заедно со другите поранешни лидери на ОВК.