Советник на шест американски претседатели го профилира Путин: Се гледа како инкарнација на Петар Велики – ми кажа ние на состаноци секогаш носиме opyжје

Во 1999 година, Владимир Путин одеднаш изникна од бирократската опскурност во канцеларијата на премиерот. Кога, неколку месеци подоцна, Елцин неочекувано поднесе оставка и Путин беше изгласан за претседател, владите ширум светот повторно беа изненадени. Како може оваа непозната личност да собере поддршка од гласачите со толку мало медиумско внимание?

Првпат го сретнав Путин седум години пред тоа и не бев изненаден од неговата брза доминација на новата Русија. Бевме претставени од Евгениј Примаков, надалеку познат како „Кисинџерот на Русија“, кој го сретнав во Москва повеќе пати за време на студената војна, кога ги советував претседателите Кенеди, Џонсон, Никсон и Форд. Примаков беше мислител и писател. Тој исто така беше специјален емисар на Кремљ во водењето тајни разговори со националните лидери ширум светот.

Кога Елцин му даде задача на својот советник Анатолиј Собчак да ги идентификува и регрутира најдобрите и најпаметните во Русија, Путин, тогаш локален политичар во неговиот роден град Санкт Петербург, беше на врвот на неговата листа – така што Примаков го зеде Путин под своја закрила за да го подучува за глобалната моќ и безбедност. На крајот, Примаков го запозна Кисинџер со Путин и тие се зближија. Дека и Примаков и Кисинџер одвоија време да го тренираат Путин за геополитика и геобезбедност, беше јасен доказ дека во него гледаат карактеристики на моќен лидер. Тоа, исто така, го покажа капацитетот на Путин да слуша долги лекции за геополитика – кои наскоро требаше да ги научо.

Во 1992 година, добив повик од организаторот на состанокот во тинк-тенкот CSIS кој ме покани да се приклучам на комисијата на САД и Русија во Санкт Петербург, со која ќе претседаваат Кисинџер и Собчак. Целта би била да му се помогне на новото руско раководство во отворањето на деловни и банкарски канали со Западот. Повеќето од западните членки беа извршни директори на големи американски и европски компании, како и клучни функционери на новата руска влада. Присуствував како експерт. Ми кажаа дека „г-дин Примаков“ лично прашал дали можам да одвојам време да учествувам. Едвај можев да одбијам такво барање и бев интензивно љубопитен за новото руско раководство, особено за Путин.

Пристигнувајќи на првиот состанок, видов неколку луѓе собрани околу Кисинџер и еден човек што ми рекоа дека е Путин. Официјален претставник ми се идентификуваше и рече дека Примаков го замолил да ме запознае со Путин. Го прекина разговорот со Кисинџер за да го објави моето доаѓање; Путин срдечно одговори дека со нетрпение чека да разговара со мене за тоа како го гледам светот од внатрешноста на Вашингтон.

Разговаравме во неколку наврати помеѓу состаноците, а тој се договори да седне до мене на вечера, придружуван од неговиот преведувач. На таа вечера, тој ме праша: „Која е единствената најважна пречка меѓу твоите западни бизнисмени и моите сограѓани Руси во започнувањето деловни врски?

Надвор од мојата глава, одговорив: „Отсуството на законски дефинирани права на сопственост – без тие нема основа за решавање на спорови“.

„Ах, да“, рече тој, „во вашиот систем спорот меѓу бизнисите се решава со адвокати кои се платени по час кои ја застапуваат секоја страна, понекогаш спорот го носат до судовите што вообичаено трае со месеци и акумулација на адвокатски такси“.

„Во Русија“, продолжи тој, „споровите обично се решаваат со здрав разум. Ако спорот е за многу значајни пари или имот, тогаш двете страни обично испраќаат претставници на вечера. Секој што присуствувал би бил вооружен. Соочени со можноста за крвав, фатален исход, двете страни секогаш наоѓаат заемно прифатливо решение. Стравот е катализатор за здравиот разум“.

Тој го искористи својот аргумент во контекст на споровите меѓу суверените нации. Решенијата често бараат елемент на страв од непропорционални одговори доколку не се постигне договор. Се чинеше дека го возбудуваше идејата да се принудат противниците да се соочат со ужасни алтернативи. Во суштина, тој ми го опишуваше сегашниот ќор-сокак во Украина меѓу САД и Русија. Путин знае дека Русија не може да си дозволи продолжена копнена војна со Украина. Тој, исто така, може да види дека Бајден се соочува со клучни среднорочни избори во домашниот конгресен кои се ќорсокак и не може да си дозволи голема странска криза за одвлекување на вниманието. Двете страни немаат друг избор освен да постигнат договор.

Во друга прилика, Путин ме праша како навистина се носат одлуките во Вашингтон, со сложената поделба на претседателските и конгресните овластувања. Тој рече дека Кисинџер може да ги објасни широките параметри на претседателската политичка одлука, но не може да разјасни како е постигнат политички консензус меѓу Домот, Сенатот и извршната власт.

Очигледно беше дека добил детален брифинг за мојата кариера. Тој рече дека Кисинџер ужива во јавниот театар на моќни луѓе кои се состануваат на разработени вечери или состаноци со многу помошници кои се подготвени да ги водат. И тој ми рече дека бил информиран дека претпочитам состаноци во заднина за да формирам консензус и да обезбедам простор за детали за преговори.

Се обидов да го објаснам деталниот процес на балансирање на интересите на многуте играчи во Вашингтон, вклучително и Конгресот, големите агенции и сложените деловни аранжмани кои би можеле да бидат засегнати од која било одлука. Му кажав за мојот прв личен состанок со Никсон, кој рече дека е импресиониран што имам силна лична поддршка од лидерите на двете големи партии.

Сепак, додаде тој, тоа предизвикува загриженост кај неговиот персонал во Белата куќа – така што тој навистина требаше да знае дали сум републиканец или демократ. На што јас одговорив: „Да“.

Кога Никсон праша што значи тоа, му објаснив дека не сум партиски војнин, туку решавач на проблеми. За да се добие решение, секогаш би бил подготвен да работам со клучните играчи на двете страни во зависност од конкретниот проблем. Се чинеше дека ова го забавуваше Путин.

Впечатокот од Путин каков што ми го остави беше на човек кој беше поинтелигентен од повеќето политичари што сум ги сретнал во Вашингтон и во другите престолнини ширум светот. Се потсетив на моето детство: пораснав во населба претежно населена со Сицилијанци, каде мафијата го одржува редот. Не е дозволен неорганизиран криминал.

Се чинеше дека Путин има инстинкти на сицилијански мафијашки бос: брзо наградува, но брзо претставува смртен ризик во случај на неусогласеност со правилата.

Гледајќи наназад на оние времиња на растечки хааос во раководството на Русија, можам да се потсетам на продолжената, повеќегодишна парализа на Претседателството на Брежњев, по што следеа кратките претседателства на Андропов и Черненко. Горбачов не беше доволно силен да ја наметне својата волја. Елцин имаше добри идеи, но беше лесно расеан и не ги завруваше до крај работит. На Русија ѝ треба итна потреба од силен лидер – и затоа Путин се вклучи.

Што се однесува до тоа како Путин се гледа себеси, тој неколкукратно го искажа своето восхитување кон Петар Велики, толку многу што бев убеден дека се гледа себеси како негова инкарнација. Не сум бил гостин на Кремљ од 1988 година, но ми е кажано дека Путин имал портрети на Петар Велики закачени во неколку важни простории за состаноци таму – наместо портрети од него, како што би било повообичаено. Што значи тоа за Бајден, НАТО и Украина полека станува јасно. Путин е повеќе од тоа што изгледа.

* * *

Харалд Малмгрен е геополитички стратег, преговарач и поранешен помошник на претседателите Џон Ф. Кенеди, Линдон Б. Џонсон, Ричард Никсон и Џералд Форд.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save