Банкрот на 15 земји, крах на берзата, гасење на семафори: Мрачно сценарио за крајот на годинава

Какви движења во глобалната економија може да очекуваме до крајот на 2022 година?

Три работи би можеле да доминираат во вестите во наредните месеци: енергетската криза во Европа, падот на вредноста на различни видови средства и низата банкроти во земјите во развој и натамошниот колапс на берзата.

Инфлацијата ќе остане важна тема, но во моментов е многу тешко да се предвиди насоката и силата на трендот, пишува Јутарњи лист.

Членките на ЕУ, кои се познати по подобро планирање и подобра подготовка, енергетската криза веќе ја означија како национален проблем број еден.

Откако Русија драстично го намали снабдувањето со енергија минатиот месец, во Германија се појави ситуација слична на онаа предизвикана од шокот на цената на нафтата во 1973 година, но сега прашањето е покомплексно. Германците порационално ја користат топлата вода, заштедуваат на загревање на надворешните базени, го намалуваат бројот на осветлени тела за јавно осветлување, министрите препорачуваат пократки тушеви… а Vonovia – најголемиот изнајмувач на станови и куќи во Германија – најавува дека ќе го ограничи греењето на 17 степени ноќе.

Претседателот на германската асоцијација на градови ги повикува градските администрации да го исклучат јавното осветлување во текот на ноќта, како и да ги исклучат семафорите, да запрат топла вода во јавните згради, музеите и спортските центри, да престанат да ги осветлуваат историските објекти и туристичките атракции, зголемување на температурата на клима уредите итн.

Во областа Лан-Дил веќе нема топла вода во училиштата и во 60 спортски сали. Дизелдорф го затвори базенскиот комплекс Минстер-Терме. Подобра е ситуацијата во Берлин, каде што „само“ ги исклучија термостатите во базените. Граѓаните масовно купуваат печки на дрва или ги реновираат старите. Експлодираше продажбата на огревно дрво, пелети и јаглен. Канистрите за гориво се многу барани.

Во Германија се проценува дека трошоците за енергија за домаќинствата со 4 члена се зголемени за 200 отсто на 3.800 евра годишно. Сепак, најдраматичниот трошок ќе биде рационализацијата на потрошувачката на индустријата и последователно намалување на индустриското производство. Германија е добро организирана земја со големи енергетски потреби, па затоа е најдобар пример каде може да доведе енергетскиот дефицит дури и за членките на ЕУ со огромни финансиски резерви.

Со оглед на тоа што најголемите деловни медиуми се фокусираат најмногу на економските и финансиските проблеми на западните демократии, драмата што се развива на т.н. пазарите во развој. Либан и Шри Ланка веќе не успеаја да ги платат националните сопственици на обврзници.

Неодамна и Русија прогласи вештачки банкрот. Прашањето е колку долго Украина може да го одржи финансирањето на војната, дури и со помош на Западот.

Се проценува дека околу четвртина трилион долгови на земјите во развој се со висок ризик и многу е веројатно дека голем број земји ќе банкротираат поради зголемените трошоци за рефинансирање на долгот. Според податоците дадени од Bloomberg Economic, големи се шансите Египет, Тунис, Пакистан, Гана, Ел Салвадор да банкротираат… Вкупно 19 нации во кои живеат повеќе од 900 милиони луѓе се во некаква состојба на финансиски стрес кој ќе резултира со банкрот, односно престанок на плаќање на обврските кон меѓународните инвеститори, а повеќето од нив сигурно ќе ја изгубат способноста за плаќање на долговите.

Севкупно, една петтина (околу 17 проценти) од вкупните долгови на пазарот во развој, тешки 1,4 трилиони долари, се изложени на ризик. Финансиската криза на пазарите во развој ќе има негативно влијание врз финансиските перформанси на западните земји. Банкротите на голем број земји во развој ќе ја продлабочат и онака тешката економска и социјална состојба на нивните домаќинства и бизниси. Околу четвртина од обврзниците на земјите во развој, кои обично носат приноси над 10 отсто, сега се соочуваат со банкрот, а вкупната вредност на Bloomberg USD Aggregate Sovereign индексот потона за 20 отсто од почетокот на годината, што е повеќе од целата загуба во кризната 2008 година.

Логично е да се очекува продолжување на падот на вредностите на западните берзи, иако овде проценките се разликуваат. Додека Волстрит оптимистички сè уште колективно очекува раст на заработката од 10 проценти во S&P, извештајот на Belkin, на пример, предвидува колапс од минус 48 проценти, како во 2009 година.