INFOMAX.MK

Се очекува Финска да поднесе официјално барање за членство во НАТО на почетокот на следната недела, а Шведска најверојатно ќе го следи примерот, откако специјалната руска воена операција во Украина доведе до широка поддршка за нивното приклучување во алијансата.

Од своето основање во 1949 година, алијансата се заснова на „политиката на отворени врати“ содржана во членот 10 од Вашингтонскиот договор, основачкиот текст.

Сепак, само европските земји смеат да аплицираат за членство.

Меѓу критериумите, земјата кандидат мора да има консолидиран демократски систем, отворена пазарна економија и способност да придонесе во воените операции на НАТО.

Кога една земја ќе изрази желба да се приклучи на алијансата, земјите-членки го оценуваат барањето и одлучуваат дали сакаат да го поканат кандидатот да ги започне пристапните преговори.

Доколку упатат повик, процесот официјално започнува и технички разговори меѓу специјализирани тимови ќе започнат во Брисел.

Овие разговори се поделени на две сесии: првата се фокусира на политички, воени и одбранбени прашања, додека втората се фокусира на ресурсите и заедничкиот буџет.

Од кандидатите може да се бара да поминат низ одредени реформи за да ги исполнат воените и безбедносните стандарди на алијансата.

Финска и Шведска со години соработуваат со НАТО, поради што се очекува овие технички разговори да бидат непрекинати и директни.

По успешно завршување на преговорите, НАТО подготвува протокол за пристапување, кој служи како амандман на Вашингтонскиот договор и му дозволува на кандидатот да стане легална страна во текстот.

Протоколот потоа оди кај земјите-членки – секоја од нив мора да гласа за ратификација.

Едногласното барање значи дека едно „не“ може да го блокира целиот процес на пристапување, услов кој потсетува на многу подолг и многу покомплексен метод на проширување на ЕУ.

Доколку протоколот биде едногласно поддржан, генералниот секретар на НАТО, во случајов Јенс Столтенберг, официјално ќе го покани кандидатот да влезе во НАТО.

Кога ќе влезе во избраната група, новиот член веднаш ја ужива заштитата предвидена со член 5, принципот на колективна одбрана: „Сите за еден, еден за сите“.

Финскиот претседател, премиерот и високите министри од кабинетот ќе се состанат во недела за да донесат официјална одлука за апликацијата. Позитивната одлука потоа ќе биде претставена на парламентот за усвојување на почетокот на следната недела.

Шведските владејачки социјалдемократи се поделени по ова прашање и одржуваат внатрешни консултации, а одлуката исто така треба да биде донесена во недела. Се очекува партијата да го поддржи членството.

Шведските медиуми јавуваат дека конечната одлука ќе биде донесена во понеделник, а наскоро ќе биде поднесена и официјалната апликација за членство.

Многу аналитичари веруваат дека двете земји ќе аплицираат во исто време.