INFOMAX.MK

На денешен ден, втори септември, во 1941 година загина македонскиот поет Коле Неделковски.

Во септември 1941 година, дванаесет дена по излегувањето од печат на збирката песни „Пеш по светот“, Неделковски бил откриен од полицијата како разнесувач на летоци. На 2 септември 1941 година, полицијата ја блокирала шесткатната зграда во која живеел. Сиот материјал што можел да ги компромитира неговите другари, Неделковски го уништил, давајќи им оружен отпор на гонителите. А кога веќе немало надеж за спас, тој се фрлил од прозорецот на својата мансарда на тротоарот на улицата и така загинал. Постојат сомнежи во врска со тоа дали бил Неделковски бил фрлен од полицајците или пак самиот скокнал преку прозорецот на неговата соба. Сведоците на настанот потврдиле само дека слушнале експлозија на бомба во зградата, а потоа виделе како Неделковски паѓа на плочникот. По Втората светска војна, на местото на настанот била поставена спомен-плоча, која подоцна исчезнала.

Добро утро Македонци, во продолжение дел од “Пеш по светот” на Коле Неделковски:

О Пирин, бујна планино,
мачна ми душа постана.
Зар тука пат ќе доодам,
зар тука свет ќе догледам?
Крени се, ајде, покрени,
земи ми в бујна пазува
и ми го шепот раскажи
за Гоце и за дружина.
Чии очи пак ќе останат,
кога над тебе прелетат,
од радост да не разм’скат,
светови да не распрашат?
О Пирин, не ме оставај,
вода и земја раздиплуј!
Векови тука минале,
тежок си род оставиле.
Каде е Гоце прошеткал
со своја силна дружина,
каде е Јане извикал,
тиранин каде исплашил.
А порој и ти планински,
чедо на чест и чистота,
ти сега брзаш ајдутин,
гласот на Јане присвоил.
И моќта страшна, бунтовна
и вера вечна народна,
грабнал си стрвно, заграбал
и во ниќ темна кинисал.
Какво си клетник, замислил?
Негде ли бунт ќе покреваш,
абер ли брз да направиш,
од ропство ли да куртулиш?
Ти низ крв срамна премина,
во кавга браќа остави
и вик над Пирин ајдушки
од ропска земја не слушаш.
Запри, о клетник, почекај,
запри и смртта прекини,
у братски души запали
слога за борба достојна.
А сега ајде, проштевај,
земјо на маки вековни!
И ја те црна преминав,
со страдна душа останав.
Песна втора Бодни,
о поет, твојата муза
да летне над раширен свет
да пее со горчлива солза
за гладни под ропски гнет.
А па ти ајде, потривај раци
пред големци со сладок смев
и продавај дедовци, внуци
да наполниш жабешки мев.
Слушај, о народ поцрнет,
еј тија песни викнати
за твојот живот истегнат,
за твојте солзи бликнати.
Зар уште смев не достаса
до твоја уста смрштена,
зар уште гнев си притискаш
да не се диво насмееш?
О роде, какво дочека!
Време ли, свет се изродил?
Ако ти песна наредат,
кожата ќе ти продадат.
Кој ли па слеп е останал,
кој ли се кукнал оглувен,
па да со мака разбере
ѕверот за ошто копнее?
Еј и друзи свет веселат,
пискат, радост сеат,
као да ти оро виеш,
а не в солзи гниеш.
И на сегде вик издигат,
и во надеж горат –
ех, зар борба да поведат, –
друзи ќе го сторат.
Кој ли сега па ќе слуша
како роб се траќа,
кога горда, еј, Витоша
сладок смев ни праќа.
И од таа темна гора
песни наши, ора
ќе се вијат, ќе се веат,
надежта ќе сеат.